Samochody osobowe ponownie solą w oku fiskusa

Przeczytaj także: Rezygnacja z prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu dla VAT a PIT

Przypomnijmy, w starym stanie prawnym od zakupu samochodów osobowych podatnik mógł odliczyć tylko 60% VAT naliczonego, nie więcej niż 6 tys. zł oraz pełny VAT od wydatków eksploatacyjnych. Nie wolno natomiast było można odliczać VAT od zakupionego paliwa służącego do napędu takich pojazdów.

Następnie zmienione przepisy wskazywały, że zarówno od zakupu samochodu jak i jego eksploatacji odliczyć można połowę podatku naliczonego (bez ograniczeń kwotowych). Nadal zachowano natomiast brak prawa do odliczenia VAT od nabytego paliwa. Ostatecznie jednak i tutaj przepisy dopuściły prawo do odliczenia połowy podatku naliczonego - i takie też regulacje obowiązują obecnie.

Skąd takie ograniczenia? Projektodawcy zmian wskazali bowiem, że samochody osobowe na ogół nie służą tylko firmie, ale i użytkowi prywatnemu. Użytek taki oszacowano na około 50%. Dlatego też odliczenie VAT powinno zostać ograniczone jedynie do tej części zakupów (i użytku pojazdu), które są związane z prowadzoną działalnością gospodarczą. Oczywiście pełny VAT można przy samochodach osobowych także odliczać, ale warunkowane jest to zgłoszeniem takich aut fiskusowi i prowadzeniem dodatkowej dokumentacji, która potwierdzi, że samochód jeździ jedynie w celach służbowych (i jednocześnie wykluczy użytek prywatny).

Zmiany w VAT wywołały pewne zamieszanie w podatku dochodowym. Tutaj bowiem w zakresie rozliczeń nic się nie zmieniło. Powstało zatem m.in. pytanie, jak amortyzować samochody użytkowane zarówno firmowo jak i prywatnie. Wówczas fiskus nie miał żadnych obiekcji co do tego, aby amortyzację w kosztach podatkowych od takich aut w całości rozliczać, chociaż wcześniej uznawał zupełnie co innego (por. interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 11.02.2008 r. nr IP-PB3-423-456/07-2/JG).

Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z dnia 20.08.2014 r. nr ITPB1/415-582/14/WM uznał, że „(...) Wnioskodawczyni może zaliczyć w ciężar kosztów uzyskania przychodów odpisy amortyzacyjne od wartości początkowej samochodów osobowych stanowiących środki trwałe w prowadzonej działalności gospodarczej, pomimo, że samochody te są częściowo wykorzystywane na inne cele. Wnioskodawczyni może również zaliczać do kosztów uzyskania przychodów część naliczonego podatku VAT niepodlegającego odliczeniu od podatku należnego w podatku od towarów i usług, przy czym możliwość ta dotyczy wyłącznie wydatków związanych z pozarolniczą działalnością gospodarczą.(...)”

Także Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 27.09.2016 r. nr 2461-IBPB-1-1.4511.460.2016.1.WRz przyznał, że „(...) jeżeli przedmiotowy samochód, spełnia definicję środka trwałego (zawartą w art. 22a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych), to Wnioskodawca może ten samochód wprowadzić do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, prowadzonej działalności gospodarczej, a do kosztów podatkowych może zaliczać odpisy amortyzacyjne dokonywane od jego wartości początkowej, jednakże z uwzględnieniem limitu wskazanego w art. 23 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy. (...)

Bez znaczenia na możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów ww. odpisów amortyzacyjnych pozostaje fakt, że Wnioskodawca będzie sporadycznie wykorzystywał ten samochód do celów prywatnych, bowiem biorąc pod uwagę literalne brzmienie art. 22a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawa ta nie wymaga by dany składnik majątku był wykorzystywany wyłącznie na potrzeby związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, jako warunek zaliczenia go do środków trwałych i dokonywania odpisów amortyzacyjnych od jego wartości początkowej. (...)”

Nowy organ, nowe porządki

Wydaje się jednak, że rozwiązany problem wraca na nowo. Organ odpowiedzialny obecnie za wydawanie interpretacji podatkowych ma bowiem odmienny pogląd od dyrektorów izb skarbowych.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 21.09.2017 r. nr 0113-KDIPT2-1.4011.157.2017.2.AG uznał, że „(...) że skoro samochód osobowy wykorzystywany będzie dla celów działalności gospodarczej prowadzonej przez Wnioskodawcę, a jednocześnie dla Jego celów prywatnych, to nie jest możliwe uznanie tego składnika majątku za środek trwały w prowadzonej działalności gospodarczej, w rozumieniu art. 22a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W takim przypadku Wnioskodawca nie ma prawa, z uwagi na brak podstaw prawnych, do wprowadzenia tego samochodu do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, naliczania odpisów amortyzacyjnych i ujmowania ich w kosztach uzyskania przychodów.

W przypadku wykorzystywania ww. samochodu osobowego do celów działalności gospodarczej Wnioskodawca zobowiązany będzie prowadzić dla tego samochodu ewidencję przebiegu pojazdu, o której mowa w art. 23 ust. 1 pkt 46 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wnioskodawcy przysługiwać będzie prawo do ujmowania w kosztach uzyskania przychodów wszystkich wydatków poniesionych w związku z eksploatacją tego samochodu dla celów działalności gospodarczej, takich jak zakup części samochodowych, paliwa, płynów, oleju, ubezpieczenia, stosownie do art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jednakże w takim przypadku Wnioskodawca będzie obowiązany ograniczyć kwoty poniesionych z ww. tytułu kosztów do wysokości limitu wskazanego w art. 23 ust. 1 pkt 46 ww. ustawy.

Z uwagi na to, że Wnioskodawca we własnym stanowisku uznał, że zakupiony przez Niego samochód osobowy, wykorzystywany do celów działalności gospodarczej i celów osobistych stanowi środek trwały w prowadzonej działalności gospodarczej oraz, że ma prawo zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów koszty związane z użytkowaniem ww. pojazdu (takie jak: paliwo, oleje, części samochodowe, ubezpieczenie), bez konieczności prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu, Jego stanowisko uznano za nieprawidłowe.(...)”

Interpretacja podatkowa wprawdzie nie jest źródłem prawa, niemniej stanowi sygnał, że podejście fiskusa w omawianej kwestii po raz kolejny może zmienić się na niekorzystne dla podatników. Co też niezwykle ważne, urzędnicy mogą je stosować także wstecz, czyli w okresie, w którym dominował pogląd odmienny i akceptowany przez organy podatkowe. Chronieni będą jedynie ci, którzy uzyskali korzystne dla siebie interpretacje podatkowe.