Towary czy usługi budowlane z odwrotnym obciążeniem a zwrot VAT

Przeczytaj także: Zwrot VAT w 15 dni dla firm budowlanych

Zasady ubiegania się o zwrot podatku VAT ustawodawca uregulował w art. 87 ustawy o podatku od towarów i usług. Co do zasady podatnik otrzyma nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym (wykazaną w deklaracji VAT) w terminie 60 dni licząc od dnia złożenia rozliczenia. Jeżeli jednak zasadność zwrotu będzie wymagać dodatkowej weryfikacji, termin zwrotu zostanie przedłużony do czasu zakończenia tej weryfikacji (art. 87 ust. 2 ustawy o VAT).

Taki termin zwrotu nie przysługuje jednakże każdemu. Otóż art. 87 ust. 5a ustawy o VAT mówi, że termin ten wydłuża się do 180 dni, jeżeli podatnik w rozliczanym okresie nie wykona czynności opodatkowanych na terytorium kraju oraz poza terytorium kraju, w stosunku do których przysługuje prawo do odliczenia VAT.

Obecnie w obrocie krajowym może jednak wystąpić sytuacja, w której to przedsiębiorca nie dolicza do swojej sprzedaży podatku VAT, mimo że jest podatnikiem VAT czynnym, zaś wykonywane czynności nie korzystają ze zwolnień przedmiotowych.

Będzie tak w przypadku wykonywania czynności wymienionych w załączniku nr 11 i 14 do ustawy o VAT. Pierwszy odnosi się do towarów objętych odwrotnym obciążeniem (np. złom, stal, procesory komputerowe, telefony komórkowe itp.) drugi zaś do usług (wszystkie poza jedną odnoszą się do usług budowlanych).


Czy taki sposób rozliczenia skutkuje tym, że w okresie rozliczeniowym, w którym ma miejsce jedynie sprzedaż objęta odwróconym VAT (nie ma sprzedaży opodatkowanej u sprzedawcy), podatnikowi nie przysługuje prawo do zwrotu VAT w ciągu 60 dni a jedynie 180 dni (chyba że przedstawi zabezpieczenie majątkowe)?

Termin zwrotu VAT wynosi tutaj 60 dni, co wynika (chociaż nie wprost) z art. 87 ust. 5a ustawy o VAT.
Otóż wspomniana regulacja mówi, że 180-dniowy termin zwrotu stosuje się, gdy podatnik nie wykonał w okresie rozliczeniowym czynności opodatkowanych na terytorium kraju.
Gdzie zatem wskazanie, że wydłużony termin nie dotyczy odwrotnego obciążenia?

Otóż sprzedaż w ramach odwróconego VAT jest czynnością opodatkowaną w Polsce (odpłatną dostawą towaru czy odpłatnym świadczeniem usługi). Zmienia się jedynie podmiot obowiązany do rozliczenia podatku (którym staje się nabywca zgodnie z art. 17 ustawy o VAT). Sprzedaż taka jest zatem czynnością opodatkowaną na terytorium kraju.

Jak słusznie zauważył Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 24 października 2011 r., nr IPPP3/443-1020/11-4/SM, „(...) w sytuacji zastosowania w rozliczaniu podatku należnego zasady odwrotnego obciążenia, tj. rozliczania podatku przez nabywcę (tzw. reverse charge) nie można uznać, że podmiot nieposiadający stałego miejsca prowadzenia działalności na terytorium kraju wykonuje czynności nieopodatkowane. Zastosowanie tej szczególnej formy rozliczenia nie ma żadnego wpływu na przedmiot opodatkowania. Czynności te zatem pozostają nadal czynnościami opodatkowanymi - dostawą towarów, choć inny podmiot niż podmiot je wykonujący składa rozliczenie w tym zakresie.(...)

Uwzględniając powyższe, w przypadku wystąpienia nadwyżki podatku naliczonego nad należnym, jej zwrot na rachunek bankowy będzie przysługiwał w terminie wynikającym z art. 87 ust. 2 ustawy, tj. w terminie 60 dni od dnia złożenia rozliczenia (art. 87 ust. 5a nie będzie mieć tutaj zastosowania).(...)”

Podobnie wypowiedział się Dyrektor Izby Skarbowej w piśmie z dnia 3 listopada 2010 r. (sygn. IPPP3/443-813/10-2/SM - przyt. z wniosku), wskazując, że „(...) fakt, że Spółka w składanej deklaracji podatkowej nie wykaże podatku należnego z tytułu ww. dostaw towarów i świadczenia usług nie przesądza o tym, że Spółka nie wykonuje czynności opodatkowanych. Zaznaczyć należy, że w sytuacji zastosowania w rozliczaniu podatku należnego zasady odwrotnego obciążenia, tj. rozliczania podatku przez nabywcę (tzw. reverse charge) nie można uznać, że podmiot nieposiadający stałego miejsca prowadzenia działalności na terytorium kraju wykonuje czynności nieopodatkowane. Zastosowanie tej szczególnej formy rozliczenia nie ma żadnego wpływu na przedmiot opodatkowania. Czynności te zatem pozostają nadal czynnościami opodatkowanymi - dostawą towarów lub świadczeniem usług, choć inny podmiot niż podmiot je wykonujący składa rozliczenie w tym zakresie. Uwzględniając powyższe, z uwagi na związek z czynnościami opodatkowanymi, Spółce przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego w zaistniałej sytuacji w myśl uregulowań art. 86 ust. 1 ustawy(...)”

Reasumując podatnik, który w danym okresie wprawdzie nie wykazuje kwoty podatku należnego, ale deklaruje dostawy objęte odwrotnym obciążeniem, może ubiegać się o zwrot VAT w ciągu 60 dni.