Darowizna gospodarstwa rolnego w podatku dochodowym

Przeczytaj także: Darowizna i sprzedaż ziemi rolnej bez podatku dochodowego

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Wnioskodawca stał się wyłącznym właścicielem gospodarstwa rolnego o powierzchni 17,33 ha na mocy postanowień sądu z 2012 r. o nabyciu spadku i dziale spadku. Zainteresowany chciałby podarować całe to gospodarstwo córce i jej mężowi do majątku wspólnego z zastrzeżeniem, aby dalej było ono prowadzone. Łączna wartość darowizny jest szacowana na ok. 653 tys. zł. Wnioskodawca zadał pytanie, czy od takiej czynności będzie musiał zapłacić podatek dochodowy? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(...) Na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z kolei dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 24-25 oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów – art. 9 ust. 2.

Z powyższego wynika zatem, że podstawową zasadą podatku dochodowego od osób fizycznych jest zasada powszechności opodatkowania, która wynika z art. 9 ust. 1 tej ustawy.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. Budimir Jevtic - Fotolia.com

Darowizna gospodarstwa nie jest odpłatnym zbyciem

Dlatego też nie generuje powstania przychodu w podatku dochodowym. W efekcie nie można też korzystać ze zwolnień przewidzianych dla przychodów podatkowych.

Jednak, aby zastosowanie mogły znaleźć postanowienia tej ustawy, w konkretnej sytuacji, u podatnika musi powstać przychód. Następnie przychód ten musi mieścić się w katalogu źródeł przychodów zdefiniowanych w ustawie podatkowej.

Stosownie do postanowień art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych źródłami przychodów są:
1. stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta;
2. działalność wykonywana osobiście;
3. pozarolnicza działalność gospodarcza;
4. działy specjalne produkcji rolnej;
5. (uchylony);
6. najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą;
7. kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c;
8. odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:
a. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
b. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
c. prawa wieczystego użytkowania gruntów,
d. innych rzeczy,
‒ jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany;
8a) działalność prowadzona przez zagraniczną spółkę kontrolowaną;
9. inne źródła.

Z kolei, zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z dotychczas przywołanych przepisów wynika, że jednym ze źródeł przychodów uregulowanych w ustawie jest odpłatne zbycie nieruchomości (art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a). Użyte w cytowanym przepisie zwrot „odpłatne zbycie” oznacza przeniesienie prawa własności lub innych praw majątkowych w zamian za korzyść majątkową. Tymczasem, zgodnie z art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 380 ze zm.), przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.

Na gruncie analizowanej sprawy Wnioskodawca wyjaśnił, że nosi się z zamiarem darowania córce i zięciowi gospodarstwa rolnego, które nabył nieodpłatnie tytułem dziedziczenia.

Wobec powyższego należy wyjaśnić, że na Wnioskodawcy nie będzie ciążył obowiązek podatkowy w podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji, Zainteresowany nie będzie zobowiązany do zapłaty tego podatku. Wskazana we wniosku czynność (nieodpłatne zbycie nieruchomości) nie stanowi bowiem żadnego ze źródeł przychodu, o których mowa w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem, skoro u Wnioskodawcy nie powstanie przychód, to w sprawie nie znajdzie zastosowania przepis art. 21 ust. 1 pkt 28 ustawy, zgodnie z którym wolne od podatku dochodowego są przychody uzyskane z tytułu sprzedaży całości lub części nieruchomości wchodzących w skład gospodarstwa rolnego; zwolnienie nie dotyczy przychodu uzyskanego ze sprzedaży gruntów, które w związku z tą sprzedażą utraciły charakter rolny.(...)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów