Przekazanie majątku spółki bez podatku od darowizny

Przeczytaj także: Nieruchomość spółki przekazana wspólnikom w podatku od darowizny

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Wnioskodawca jest wspólnikiem spółki osobowej, który otrzyma w przyszłości w drodze darowizny ogół praw i obowiązków (dalej OPiO) od innego wspólnika tej spółki. Umowa darowizny zostanie tutaj zawarta w formie aktu notarialnego. Możliwa jest przy tym sytuacja, że zainteresowany otrzyma więcej niż jedną darowiznę OPiO.

Darczyńcą jest osoba zaliczana do tzw. zerowej grupy w podatku od spadków i darowizn (najbliższa rodzina).

Zainteresowany zadał pytanie, czy darowizna będzie zwolniona z podatku od spadków i darowizn? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zgodził się ze stanowiskiem wnioskodawcy i odstąpił od jego uzasadnienia prawnego. Stanowisko to było następujące:

„(...) Zdaniem Wnioskodawcy, darowizna OPiO w Spółce Osobowej będzie korzystać ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn, na podstawie art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Uzasadniając swe stanowisko, Wnioskodawca zaznaczył, iż udział wspólnika w spółce osobowej może być zbyty tylko jako całość.
Zgodnie z art. 10 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U. z 2013 r., poz. 1030, ze zm.) OPiO może być przeniesiony na inną osobę tylko gdy umowa spółki tak stanowi.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. Andrey Burmakin - Fotolia.com

Darowizna majątku w podatkach

Darowizny dla najbliższych są zwolnione od podatku i to nawet, gdy tyczą się one udziałów w spółce osobowej.

Skoro przedmiotem darowizny w niniejszej sprawie będzie OPiO w Spółce Osobowej, to – zgodnie z przedstawioną wyżej zasadą nierozszczepialności udziału w spółce osobowej – Wnioskodawca nabędzie całość przysługujących praw darczyńcy.

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, m.in. tytułem darowizny.

Z racji, że przepisy ww. ustawy nie definiują pojęcia „darowizna”, Wnioskodawca odwołał się do odpowiednich przepisów Kodeksu cywilnego.

Na podstawie art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2016 r., poz. 380, ze zm.) przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku. Darowizna należy zatem do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę. Darowizna jest zatem czynnością, której celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego (świadczenie musi wzbogacić obdarowanego), a zobowiązanie darczyńcy musi być zamierzone jako nieodpłatne.

Zgodnie z art. 890 § 1 Kodeksu cywilnego, oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione. Przedmiotem darowizny mogą być rzeczy, prawa i inne świadczenia.

Zgodnie z art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn, obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych. Obowiązek ten powstaje – przy nabyciu w drodze darowizny – z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcie umowy bez zachowania przewidzianej formy – z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia, co wynika z art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy. Przy czym jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.

Jednocześnie zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej – w przypadku nabywcy zaliczanego do 1 grupy podatkowej – kwotę wolną w wysokości 9.637 zł.

Jednocześnie stosownie do art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:
1. zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz
2. w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 – udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

Dodatkowo Wnioskodawca wskazał, iż zgodnie z art. 4a ust. 4 ww. ustawy obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:
1. wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 lub
2. gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego albo w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej ze stron.

Jak wynika z treści przywołanych powyżej przepisów, dla skorzystania ze zwolnienia przewidzianego w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn nie ma znaczenia, jakie składniki majątku będą przedmiotem darowizny. W szczególności niniejszy przepis nie wskazuje ani rodzaju ani charakteru składników majątku objętych zwolnieniem.

Zatem w celu skorzystania z przedmiotowego zwolnienia należy spełnić łącznie następujące enumeratywnie wskazane warunki:
a. podmiotem nabywającym własność rzeczy lub praw majątkowych powinien być: małżonek, zstępny, wstępny, pasierb, rodzeństwo, ojczym lub macocha;
b. nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych powinno zostać zgłoszone przez nabywającego właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego (art. 4a ust 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn) – warunek ten nie dotyczy jednak nabycia następującego na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego (art. 4a ust. 4 ww. ustawy);
c. gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny są środki pieniężne, ich otrzymanie powinno zostać odpowiednio udokumentowane (art. 4a ust. 1 pkt 2 ww. ustawy).

W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w art. 4a ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, w myśl art. 4a ust. 3 ww. ustawy, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.

Mając na uwadze powyższe, zdaniem Wnioskodawcy, przesłanka podmiotowa zastosowania zwolnienia przez Wnioskodawcę, jako podmiotu otrzymującego darowiznę od darczyńcy, czyli osoby wymienionej w treści art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, bez wątpienia zostanie spełniona. Nie będzie konieczne zgłoszenie nabycia OPiO naczelnikowi urzędu skarbowego, gdyż nabycie nastąpi na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego. Ponadto, zważywszy na fakt, iż przedmiotami nabycia tytułem darowizny nie będą w analizowanym zdarzeniu przyszłym środki pieniężne, warunek wskazany w art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn nie znajdzie w analizowanej sytuacji zastosowania.

Reasumując, zdaniem Wnioskodawcy, nabycie OPiO w Spółce na podstawie zawartej umowy darowizny, od darczyńcy wskazanego w treści art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, objęte będzie zwolnieniem z opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn, na podstawie art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. (...)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów