Kasy fiskalne od 2017 r. - zmiany w zwolnieniach ze stosowania

Przeczytaj także: W 2017 r. prawnik i doradca podatkowy bez kasy fiskalnej

Rozporządzenie z 2014 r. przewidywało dwuletni termin obowiązywania ustalonych w nim zwolnień. Nowe rozporządzenie zwolnienia ma utrzymać wyłącznie przez jeden rok. Tak krótki termin nie pozwala podatnikom na długookresowe planowanie rozwiązań organizacyjnych w przedsiębiorstwie, ma również negatywny wpływ na stałość i pewność prawa. Dlatego BCC proponuje, aby nowe rozporządzenie obowiązywało również przez okres co najmniej 2 lat.

Okiem przedsiębiorcy:
1. Rozszerzenie katalogu czynności zwolnionych z obowiązku ewidencjonowania za pomocą kas rejestrujących

W nowym rozporządzeniu utrzymano zwolnienie dla czynności wymienionych w załączniku do rozporządzenia z 2014 r. (§ 2 ust. 1 rozporządzenia). Załącznik został rozszerzony o jedną pozycję.

Autorzy projektu wskazują, że wprowadzenie tego typu zwolnienia uzasadnione jest brakiem na rynku technicznych rozwiązań pozwalających na samodzielne korzystanie z kas rejestrujących przez osoby niewidome. Rozszerzenie katalogu zwolnień w tym zakresie należy uznać za pozytywne. Niemniej jednak, dotyczy ono bardzo wąskiego zakresu usług (tj. wyłącznie opieki medycznej i masażu). Zwolnienie to nie obejmie więc osób niewidomych świadczących usługi innego rodzaju, mimo że również dla tych osób niedostępne są odpowiednie rozwiązania techniczne w zakresie kas rejestrujących.

Takie rozwiązanie pozwoliłoby na objęcie zwolnieniem osób, które borykają się z podobnymi trudnościami (nie mają dostępu do odpowiednich kas rejestrujących), a wykonują inne niż wymienione wąsko usługi.

2. Modyfikacja w zakresie przesłanek zwolnienia dla wynajmu nieruchomości

Rozporządzenie utrzymuje zwolnienie dla wynajmu i usług zarządzania nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi (§ 2 ust. 3 rozporządzenia). Dotychczas podatnik skorzystać mógł z tego zwolnienia jeżeli świadczenie takich usług (wymienionych w poz. 26 załącznika do rozporządzenia z 2014 r.) udokumentowane zostało fakturą.

Ponadto, w świetle przepisów rozporządzenia z 2014r. podatnik może przy wynajmie i usługach zarządzania nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi skorzystać ze zwolnienia bez wystawienia faktury, jeżeli zapłata w całości zostanie wykonana za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (SKOK), a z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie czynności dotyczyła (tj. przy spełnieniu wymogów określonych w poz. 38 załącznika do rozporządzenia z 2014 r.).

Nowe rozporządzenie dokonuje w tym zakresie zmian jedynie redakcyjnych, ponieważ od 2017 r. w dalszym ciągu – obok wystawienia faktury – możliwe będzie zastosowanie zwolnienia również w sytuacji, gdy świadczący otrzyma w całości zapłatę za pośrednictwem poczty, banku lub SKOK, a z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie czynności dotyczyła.
Przy czym, w tym drugim przypadku nie będzie konieczne upoważnianie banku do przekazywania organom podatkowym lub organom kontroli skarbowej informacji o wszystkich transakcjach dokonywanych na rachunku (taki nowy warunek zastosowania zwolnienia został dodany w odniesieniu do transakcji, w których zapłata dokonywana jest za pośrednictwem banku lub SKOK.

3. Dodatkowe wymogi dla zwolnień, w których zapłata dokonywana jest za pośrednictwem banku lub SKOK

W nowym rozporządzeniu utrzymano zwolnienie dla dostaw towarów w systemie wysyłkowym oraz świadczenia usług jeżeli zapłata zostanie w całości dokonana za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej, a z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie czynności dotyczyła (§ 2 ust. 4 rozporządzenia - poz. 38, 39 załącznika do rozporządzenia).

Wprowadzenie powyższego, dodatkowego wymogu (którego brak w rozporządzeniu z 2014 r.) należy ocenić negatywnie. Pojawiają się wątpliwości w zakresie bezpieczeństwa danych, które stanowią tajemnicę bankową. Organy podatkowe mają bowiem uzyskać informację o wszystkich transakcjach dokonywanych na rachunku (a więc nie tylko tych, które mają związek z transakcją objętą zwolnieniem).

Przepisy przewidują, że będzie to upoważnienie ogólne, które organy będą mogły realizować w każdym czasie (tj. w ramach każdej procedury podatkowej), zasadniczo bez informowania o tym podatnika. Nie określono również kto może mieć dostęp do tych danych. Istnieje więc uzasadnione ryzyko, że tak wrażliwe dane, objęte tajemnicą bankową, zostaną pozyskane przez osoby nieuprawnione.

Zwolnienia przewidziane w poz. 38, 39 załącznika do rozporządzenia formułują wymóg, aby z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie wynikało, jakiej konkretnie czynności ta zapłata dotyczyła i na czyją rzecz została dokonana. Należy uznać, że najwłaściwszymi dowodami w tym zakresie będą np. wystawione przez bank, czy też SKOK potwierdzenia przelewów. Jeżeli po przedstawieniu dowodów i ewidencji organ podatkowy ma wątpliwość co do prawidłowości rozliczeń podatnika, to może w trybie przewidzianym w art. 182 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, zażądać od banku przedstawienia odpowiednich informacji.

Tryb ten ustanowiony został w celu ochrony informacji objętych tajemnicą bankową. Zatem ewentualne sprawdzenie prawidłowości rozliczeń podatnika powinno odbywać się przy zachowaniu standardów wyznaczonych przepisami Ordynacji podatkowej. Uchylanie powyższego trybu w ramach przepisów rozporządzenia wykonawczego należy ocenić negatywnie.

4. Zwolnienie dla jednostek samorządu terytorialnego

Nowe rozporządzenie w § 3 ust. 1 pkt 5 przewiduje kontynuację zwolnienia dla jednostek samorządu terytorialnego w zakresie czynności wykonywanych przez ich jednostki organizacyjne przewidzianego dotychczas w ustawie z dnia 5 września 2016 r. o szczególnych zasadach rozliczeń podatku od towarów i usług oraz dokonywania zwrotu środków publicznych przeznaczonych na realizację projektów finansowanych z udziałem środków publicznych przeznaczonych na realizację projektów finansowanych z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub od państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (Dz. U. 2016 poz. 1454).

Ujęcie ww. zwolnienia w rozporządzeniu należy ocenić pozytywnie. Dzięki temu rozporządzenie stanowi akt normatywny kompleksowo ujmujący różnego rodzaju zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania za pomocą kas rejestrujących.

5. Dodatkowe zwolnienie dla niektórych usług

Rozporządzenie z 2014 r. przewiduje, że zwolnienia nie dotyczą świadczenia usług w zakresie:

• opieki medycznej świadczonej przez lekarzy i lekarzy dentystów;
• prawniczych (z wyjątkiem czynności notarialnych);
• doradztwa podatkowego.

Natomiast nowe rozporządzenie w § 4 ust. 2 pkt 2 dopuszcza możliwość zwolnienia ww. usług w sytuacji, gdy zapłata zostanie w całości dokonana za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej, a z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie czynności dotyczyła. Przy czym konieczne jest upoważnienie banku prowadzącego rachunek do przekazywania organom podatkowym lub organom kontroli skarbowej informacji o wszystkich transakcjach dokonywanych na tym rachunku.

Objęcie zwolnieniem także ww. usług należy ocenić pozytywnie. Niemniej jednak obwarowanie go wymogiem upoważnienia banku do przekazania organom wszystkich informacji o transakcjach dokonywanych przez podatnika na rachunku wydaje się być zbyt daleko idące. W zakresie uwag do ww. wymogu odsyłamy do pkt 3 niniejszej opinii.

Krzysztof Komorniczak, ekspert ds. prawa podatkowego