Przedawnienie prawa do odliczenia podatku VAT

Przeczytaj także: TSUE: Nabywca musi mieć możliwość skorzystania z prawa do odliczenia VAT

Trójka jest tutaj jak najbardziej liczbą prawidłową. Ustawodawca w przepisach mówi jednak nie o miesiącach a okresach rozliczeniowych. Te natomiast mogą być miesięczne bądź kwartalne. I tak podatnik rozliczający się miesięcznie faktycznie ma 3 miesiące na odliczenie podatku naliczonego, zaś podatnik rozliczający się kwartalnie - aż 3 kwartały.

Od kiedy jednak liczyć te trzy okresy? Tutaj dużym uproszczeniem jest wskazanie, iż od miesiąca, w którym wystawiono fakturę, chociaż w wielu przypadkach tak właśnie będzie.

Otóż ustawodawca prawo do odliczenia podatku naliczonego (pomijamy przypadki szczególne, w których to nabywca jest obowiązany do rozliczenia podatku należnego, czy też gdy VAT jest rozliczany metodą kasową) uzależnia od spełnienia dwóch warunków:

1. otrzymania faktury zakupu przez nabywcę
2. powstania obowiązku podatkowego (czyli VAT-u należnego) u sprzedawcy.

Pierwszym okresem, w którym można dokonać odliczenia VAT, jest właśnie ten, w którym wskazane wyżej warunki zostaną spełnione łączie. Jeżeli natomiast podatnik takiego odliczenia nie dokona, ma do tego prawo w dwóch kolejnych okresach rozliczeniowych.

Co jednak w sytuacji, gdy w opisanych wyżej trzech okresach rozliczeniowych podatek nie zostanie odliczony? Czy podatnik traci bezpowrotnie prawo do takiego odliczenia?

Nic bardziej mylnego. Ustawodawca dopuszcza tutaj bowiem możliwość korygowania dokonanych wcześniej rozliczeń, w tym także w zakresie zwiększenia podatku naliczonego, który podlega odliczeniu. Niestety nie ma tutaj zastosowania ogólna reguła mówiąca, iż korekt można dokonywać tak długo, aż się nie przedawni zobowiązanie podatkowe (czyli co do zasady po 5 latach, licząc od końca tego roku, w którym należało podatek zapłacić).

Przepis ten zawiera dwie bardzo ważne informacje. Pierwsza mówi o tym, korektę deklaracji którego okresu należy złożyć. Podatnicy nie mają tutaj bowiem w dalszym ciągu prawa do wyboru spośród trzech następujących po sobie okresów rozliczeniowych. W przypadku odliczenia VAT poprzez złożenie korekty deklaracji, ta musi nastąpić za okres, w którym powstało prawo do odliczenia podatku naliczonego, a więc za ten, w którym zostały spełnione łącznie dwa wymienione wyżej warunki (powstanie obowiązku podatkowego u sprzedawcy oraz otrzymanie faktury przez nabywcę).

Dla przykładu zatem jeżeli podatnik rozlicza się za okresy miesięczne, zaś fakturę zakupu otrzymał 5 grudnia 2015 r. i w tym też miesiącu powstał obowiązek podatkowy u sprzedawcy, to podatek VAT może z niej odliczyć w rozliczeniu za miesiąc grudzień 2015 r., styczeń lub luty 2016 r. Jeżeli jednak w tym czasie podatku nie odliczy, prawo takie będzie mu przysługiwać poprzez złożenie korekty deklaracji, ale wyłącznie za miesiąc grudzień 2015 r.

Drugi warunek wskazuje natomiast maksymalny termin, w którym może nastąpić korekta deklaracji, w której zostanie wykazany nieodliczony pierwotnie podatek naliczony. Korektę taką należy złożyć w ciągu 5 lat, licząc od początku tego roku, w którym powstało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.

Wykorzystując dane z przedstawionego wyżej przykładu zatem, z uwagi na to, że prawo do odliczenia podatku naliczonego powstało w grudniu 2015 r., korekta taka dla swej skuteczności będzie musiała zostać złożona do końca 2019 r., mimo że samo zobowiązanie podatkowe przedawni się co do zasady dopiero 2 lata później.

W zakresie przedawnienia zobowiązania podatkowego ma bowiem zastosowanie ogólna reguła wynikająca z przepisów Ordynacji podatkowej mówiąca, że zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku.

Termin płatności zobowiązania podatkowego za grudzień 2015 r. przypada w styczniu 2016 r. Zatem to od końca 2016 r. należy liczyć wskazane wyżej 5 lat.