Darowizna gruntu budowlanego w podatku VAT

Przeczytaj także: Darowizna gospodarstwa rolnego w podatku VAT

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Wnioskodawca prowadzi gospodarstwo rolne, które otrzymał od swoich rodziców w 1976 r. Do maja 2015 r. korzystał przy tym ze statusu rolnika ryczałtowego, zaś od 1 czerwca 2015 r. rozpoczął rozliczać ten podatek na zasadach ogólnych. Obecnie co miesiąc składa w urzędzie skarbowym deklaracje VAT-7.

Zainteresowany zamierza z posiadanego gospodarstwa wydzielić działkę budowlaną o powierzchni 0,2 ha i przekazać ją umową darowizny synowi, który to wybuduje na niej dom dla swojej rodziny.

Obecnie na wskazanej działce uprawiane są zboża i inne płody rolne. Nie służyła ona nigdy działalności innej, aniżeli rolnicza.

Wnioskodawca wyjaśnił, że od 30 kwietnia 2015 r. obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Wystąpił on także o zmianę przeznaczenia terenu w roku 2009, zaś 25 czerwca 2015 r. uzyskał decyzję o warunkach zabudowy. Opisany grunt w planie zagospodarowania przestrzennego stanowi teren zabudowy jednorodzinnej.

W momencie darowania działki będzie ona stanowić teren zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej. Działka ta nigdy nie była przedmiotem najmu lub dzierżawy. Zainteresowany nie poczynił też żadnych czynności zmierzających do zwiększenia wartości tej nieruchomości. Opisana czynność będzie jednorazową.

Wnioskodawca zadał pytanie, czy z tytułu wskazanej darowizny będzie zobowiązany do zapłaty podatku VAT? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(...) Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Towarami natomiast, w rozumieniu art. 2 pkt 6 ustawy o VAT są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

W myśl art. 7 ust. 1 ww. ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Stosownie do art. 7 ust. 2 ustawy przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:
1. przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
2. wszelkie inne darowizny
-jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Zgodnie z art. 888 § 1 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.), przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.

Jak wynika z powołanej powyżej definicji umowa darowizny jest czynnością prawną, na mocy której darczyńca zobowiązuje się do jednostronnego bezpłatnego świadczenia kosztem swojego majątku na rzecz obdarowanego, przy równoczesnym braku nałożenia na niego obowiązku świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę. Korzyść osiągana przez jedną stronę umowy nie znajduje odpowiednika po drugiej stronie.

Jak wynika z powyższych uregulowań, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega generalnie każde nieodpłatne przekazanie towaru należącego do przedsiębiorstwa, w tym także wszelkie inne darowizny, z którym wiąże się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, o ile podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych towarów lub ich części składowych.

Jeżeli natomiast podatnik nie miał prawa do odliczenia podatku naliczonego, to nieodpłatne przekazanie (w tym także darowizna) tych towarów pozostaje poza zakresem opodatkowania (podatnik nie musi dokonać ich opodatkowania), bez względu na cel, na który zostały one przekazane (darowane).

Zatem, niespełnienie powyższego warunku tj. prawa do odliczenia podatku naliczonego jest podstawą do traktowania nieodpłatnego przekazania towarów (w tym darowizny) – w świetle brzmienia art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy – jako wyłączonego spod zakresu działania ustawy o podatku od towarów i usług, bez względu na cel, na który zostały one przekazane (darowane).