Darowizny na cele pożytku publicznego w rozliczeniu PIT 2015

Przeczytaj także: Świąteczne prezenty: koszty podatkowe czy odliczenie od dochodu?

Niestety nie każda pomoc na rzecz potrzebujących jest w taki sposób nagradzana. Ustawodawca z jednej strony wymaga bowiem osiągania określonego rodzaju dochodów (a mówiąc dokładniej, określonego sposobu ich opodatkowania), z drugiej wprowadza limit wartościowy odliczenia, a z trzeciej zakreśla krąg podmiotów uprawnionych do otrzymania darowizny, aby ta mogła być odliczona, jak też sposób jej dokumentowania.

Regulacje ustawowe (art. 26 ust. 1 pkt 9 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) wskazują bowiem, że dochód przed jego opodatkowaniem (w przypadku ryczałtowców istotny jest natomiast przychód) ulega pomniejszeniu o kwoty darowizn przekazanych na cele określone w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego, czyli cele charytatywne. Niemniej darowizny takie, aby podlegały odliczeniu, muszą być przekazane jedynie organizacjom, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 tejże ustawy, lub równoważnym organizacjom określonym w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych, realizującym te cele.

Ważny jest zatem nie tylko cel samej darowizny, ale także to, komu ona zostanie przekazana. Mówiąc innymi słowy, bez pośrednika (czyli określonej organizacji) nie ma mowy o odliczeniu. Każdy, kto chciałby skrócić drogę przekazanej darowizny i dokonać jej bezpośrednio na rzecz potrzebującej osoby, musi liczyć się z tym, że jej wartości w rocznym PIT nie uwzględni.

Działalność pożytku publicznego, czyli cele charytatywne

Odliczyć od dochodu można jedynie darowizny przekazane na cele charytatywne. Czym zatem jest taki cel? Zostały one zdefiniowane w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Chodzi tutaj mianowicie o działalność pożytku publicznego, czyli działalność społecznie użyteczną, prowadzoną przez organizacje pozarządowe w sferze zadań publicznych określonych w tej ustawie. Sfera tych zadań obejmuje zaś zadania w zakresie:

1. pomocy społecznej, w tym pomocy rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywania szans tych rodzin i osób;
2. wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej;
3. działalności na rzecz integracji i reintegracji zawodowej i społecznej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym;
4. działalności charytatywnej;
5. podtrzymywania i upowszechniania tradycji narodowej, pielęgnowania polskości oraz rozwoju świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej;
6. działalności na rzecz mniejszości narodowych i etnicznych oraz języka regionalnego;
7. ochrony i promocji zdrowia;
8. działalności na rzecz osób niepełnosprawnych;
9. promocji zatrudnienia i aktywizacji zawodowej osób pozostających bez pracy i zagrożonych zwolnieniem z pracy;
10. działalności na rzecz równych praw kobiet i mężczyzn;
11. działalności na rzecz osób w wieku emerytalnym;
12. działalności wspomagającej rozwój gospodarczy, w tym rozwój przedsiębiorczości;
13. działalności wspomagającej rozwój techniki, wynalazczości i innowacyjności oraz rozpowszechnianie i wdrażanie nowych rozwiązań technicznych w praktyce gospodarczej;
14. działalności wspomagającej rozwój wspólnot i społeczności lokalnych;
15. nauki, szkolnictwa wyższego, edukacji, oświaty i wychowania;
16. wypoczynku dzieci i młodzieży;
17. kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i dziedzictwa narodowego;
18. wspierania i upowszechniania kultury fizycznej;
19. ekologii i ochrony zwierząt oraz ochrony dziedzictwa przyrodniczego;
20. turystyki i krajoznawstwa;
21. porządku i bezpieczeństwa publicznego;
22. obronności państwa i działalności Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej;
23. upowszechniania i ochrony wolności i praw człowieka oraz swobód obywatelskich, a także działań wspomagających rozwój demokracji;
24. ratownictwa i ochrony ludności;
25. pomocy ofiarom katastrof, klęsk żywiołowych, konfliktów zbrojnych i wojen w kraju i za granicą;
26. upowszechniania i ochrony praw konsumentów;
27. działalności na rzecz integracji europejskiej oraz rozwijania kontaktów i współpracy między społeczeństwami;
28. promocji i organizacji wolontariatu;
29. pomocy Polonii i Polakom za granicą;
30. działalności na rzecz kombatantów i osób represjonowanych;
31. promocji Rzeczypospolitej Polskiej za granicą;
32. działalności na rzecz rodziny, macierzyństwa, rodzicielstwa, upowszechniania i ochrony praw dziecka;
33. przeciwdziałania uzależnieniom i patologiom społecznym;
34. działalności na rzecz organizacji pozarządowych oraz podmiotów wymienionych w ustawie w zakresie określonym wyżej

Beneficjent darowizny

Jak zostało to już wyżej podkreślone, stosowna darowizna nie może zostać bezpośrednio przekazana osobie potrzebującej, aby podlegała odliczeniu. Potrzeby jest tutaj pośrednik w postaci odpowiedniego (a więc określonego w przepisach prawa) podmiotu, który także został określony w ustawie o pożytku publicznym i wolontariacie (art. 3 tejże ustawy).

Otóż darowizna winna być przekazana na rzecz określonych organizacji pozarządowych (osób prawnych lub jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, w tym fundacji i stowarzyszeń) działających w sferze zadań publicznych określonych w ustawie o działalności pożytku publicznego (a więc wymienionych wyżej), które nie są jednostkami sektora finansów publicznych, w rozumieniu przepisów o finansach publicznych i nie działają w celu osiągnięcia zysku.

Znalazły się tutaj również:

1. osoby prawne i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, jeżeli ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności pożytku publicznego
2. stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego
3. spółdzielnie socjalne;
4. spółki akcyjne i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz kluby sportowe będące spółkami działającymi na podstawie przepisów ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie, które nie działają w celu osiągnięcia zysku oraz przeznaczają całość dochodu na realizację celów statutowych oraz nie przeznaczają zysku do podziału między swoich członków, udziałowców, akcjonariuszy i pracowników.