Dochód małoletniego dziecka nie zawsze rozliczany w PIT rodziców

Przeczytaj także: Kilka dni na złożenie PITa: uwaga na utratę preferencji podatkowych

„Bardzo proszę o podpowiedź, jaki powinnam wybrać PIT - 36 czy 37?

Będę rozliczać umowę o pracę, umowę syna niepełnoletniego, przychód z dodatkowo wykonywanej pracy (sama opłaciłam podatek od dodatkowego przychodu). Będę się rozliczać z mężem i będę się starać o ulgę na dziecko. Jaki wówczas powinien zostać wybrany PIT roczny?” - pyta jedna z użytkowniczek naszego forum podatkowego.

Odpowiadając na wyżej wskazane pytanie, w pierwszej kolejności warto dodać, że już dochody rodziców determinują wybór właściwego formularza podatkowego. Jeżeli ci uzyskują dochody opodatkowane na zasadach ogólnych wg skali podatkowej, właściwym do ich rozliczenia jest PIT-37 bądź PIT-36. Ten drugi jest właściwy wówczas, gdy część (bądź całość) dochodów została uzyskana bez pośrednictwa płatnika. Chodzi tutaj np. o dochody z działalności gospodarczej czy też tzw. prywatnego najmu. Formularz ten wypełniają także ci, którzy uzyskali przychody z umowy cywilnoprawnej, gdzie zleceniodawcą jest osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej (np. umowa w zakresie posprzątania mieszkania).

Jeżeli natomiast były uzyskiwane dochody jedynie za pośrednictwem płatnika (czyli np. z umowy o pracę, umowy zlecenie czy o dzieło, renty, emerytury itp.) podatnik winien rozliczyć się na PIT-37 (w przypadku małżonków rozliczających się wspólnie oczywiście zasady te mają zastosowanie do obojga z nich).

Niemniej na rodzaj formularza wpływ mają także dochody małoletnich dzieci w przypadku, gdy te powinni doliczyć do swoich dochodów rodzice. W takiej sytuacji bowiem rozliczenia należy dokonać na formularzu PIT-36 wraz z załącznikiem PIT/M (na którym to wskazywane są dochody dzieci rozliczane w PIT rodziców).

O wyborze odpowiedniego rozliczenia dochodów małoletnich (a więc czy należy doliczyć je do dochodów rodziców, czy też złożyć na tę okoliczność odrębnego PIT-a) decyduje ich charakter. Szczegóły w tym zakresie omawia art. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

I tak dochody małoletnich dzieci własnych i przysposobionych, z wyjątkiem dochodów z ich pracy, stypendiów oraz dochodów z przedmiotów oddanych im do swobodnego użytku, podlegające opodatkowaniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, dolicza się do dochodów rodziców, chyba że rodzicom nie przysługuje prawo pobierania pożytków ze źródeł przychodów dzieci.

Powyższe oznacza zatem, że jedynie dochody wyżej nie wymienione podlegają rozliczeniu razem z dochodami rodziców. Wtedy to wykazuje się je na załączniku PIT/M do zeznania PIT-36.

Jeżeli jednak dziecko uzyskiwało dochody np. z pracy (w tym na podstawie umowy o pracę, czy też w oparciu o umowy cywilnoprawne), rodzic nie może ich doliczyć do swoich dochodów i razem z nimi opodatkować. W takim przypadku rodzic powinien wypełnić i złożyć w urzędzie skarbowym odrębne zeznanie podatkowe w imieniu swojego dziecka. Z reguły będzie to formularz oznaczony symbolem PIT-37.

Z taką też sytuacją mamy do czynienia w naszym przykładzie. Małoletnie dziecko uzyskało dochody z pracy własnej. Oznacza to zatem, że należy je rozliczyć w odrębnym formularzu wypełnionym na dane dziecka, z tym że formularz ten podpisują jego rodzice.

Zakładając zatem, że źródłem utrzymania użytkowniczki forum jest przychód z umowy o pracę (podobnie jak jej męża), winna ona wypełnić PIT-37 z danymi swoimi i męża wraz z załącznikiem PIT/O – jako że zamierza ona skorzystać z ulgi na dzieci.

Dochód dziecka z umowy o pracę należy natomiast rozliczyć co do zasady na PIT-37 wypełnionym na dane dziecka, który winni podpisać rodzice.

Nie można jednak pominąć kwestii „dodatkowo wykonanej pracy, od której samodzielnie zapłacono podatek”. Zgodnie z opisem dochodzimy bowiem do wniosku, że wystąpił tutaj przychód bez pośrednictwa płatnika, co z kolei determinuje wybranie do rozliczenia formularza PIT-36. Niestety użytkowniczka forum nie sprecyzowała, kto taki przychód uzyskał: ona, mąż czy dziecko.

Jeżeli był to jej przychód bądź męża, winni oni rozliczyć się na zeznaniu PIT-36 z załącznikiem PIT/O, a nie na wskazanym wyżej PIT-37 . Jeżeli natomiast przychód taki tyczył się małoletniego dziecka, PIT-36 (zamiast PIT-37) należy wypełnić na jego dane osobowe.

Gdy dochody dziecka doliczane do rodziców

Ustawodawca starał się dosyć precyzyjnie określić, jak powinni zachować się rodzice obowiązani uwzględnić w swoim zeznaniu podatkowym dochody małoletnich dzieci. Może tutaj bowiem powstać konflikt, które z nich dodatkowy dochód winno rozliczyć.

Oczywiście sytuacja jest prosta, gdy małżonkowie rozliczają się wspólnie. Tutaj nie ma to większego znaczenia, jako że zobowiązanie podatkowe i tak jest określane na imiona obojga rodziców.

Jeżeli zaś małżonkowie podlegają odrębnemu opodatkowaniu, dochody małoletnich dzieci dolicza się po połowie do dochodu każdego z nich. Mówi o tym art. 7 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym.

Inaczej jest w przypadku separacji. Otóż zgodnie z art. 7 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym, w przypadku separacji ust. 2 nie ma zastosowania. Choć nie wynika to wprost z przepisów, należy uznać, że w takiej sytuacji cały dochód małoletniego dziecka podlega doliczeniu do dochodu tego rodzica, który faktycznie wychowuje dziecko (przy którym dziecko pozostało). Jest to rozwiązanie jak najbardziej celowe, biorąc pod uwagę fakt, że mamy wówczas równocześnie do czynienia z osobą samotnie wychowującą dzieci, która podlegać może preferencyjnemu opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 6.

Na koniec warto wspomnieć, że w rzeczywistości może wystąpić sytuacja, w której to małoletnie dziecko uzyskuje zarówno dochody podlegające doliczeniu do dochodów rodziców, jaki i dochody, które należy rozliczyć odrębnie. Jak w takim przypadku dokonać rozliczenia?

Otóż te pierwsze rodzice uwzględnią w swoim zeznaniu rocznym (zgodnie z zasadami wyżej podanymi), zaś w stosunku do tych drugich będą zobligowani do wypełnienia odrębnego PIT-a na imię i nazwisko dziecka.