Wierzytelności nieściągalne: data kosztu uzyskania przychodu

Przeczytaj także: Zaliczanie do kosztów podatkowych umorzonych wierzytelności

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Spółka posiada wierzytelności zaliczone wcześniej do przychodów, w stosunku do których podejmuje działania windykacyjne, jak też dochodzi ich na drodze sądowej. Część z nich tyczy się dłużników, co do których została ogłoszona upadłość. W takim przypadku spółka dokonuje zgłoszenia wierzytelności w postępowaniu upadłościowym. Postanowienie o umorzeniu postępowania upadłościowego ogłasza się przez obwieszczenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym oraz dzienniku lokalnym. Nie jest ono natomiast doręczanie wierzycielom, którzy zgłosili wierzytelność w postępowaniu upadłościowym. Dlatego też wierzyciel w postępowaniu upadłościowym (mogącym trwać kilka lat) nie posiada bieżącej wiedzy o jego etapie, w tym o jego zakończeniu. Takie sprawy spółka kontroluje okresowo w rejestrze Przedsiębiorców KRS oraz ogłoszeniach ukazujących się w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Nieściągalność takich wierzytelności, które się nie przedawniły, spółka zamierza zaliczać w ciężar kosztów uzyskania przychodu. Zadała ona pytanie, do jakiego okresu rozliczeniowego należy je przypisać: do okresu w którym uprawomocniło się wydane przez sąd postanowienie o zakończeniu postępowania upadłościowego, czy do okresu, w którym Spółka udokumentowała tą nieściągalność? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2014 r., poz. 851 ze zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. yahyaikiz - Fotolia.com

Wierzytelności nieściągalne w koszty?

Nieprzedawnione wierzytelności odpisane jako nieściągalne, a zaliczone wcześniej do przychodów, których nieściągalność została udokumentowana na podstawie postanowień sądów o ukończeniu postępowania upadłościowego, spółka może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu.

Przepis art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. a ww. ustawy stanowi, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako nieściągalne, z wyjątkiem wierzytelności, które uprzednio na podstawie art. 12 ust. 3 zostały zarachowane jako przychody należne i których nieściągalność została udokumentowana w sposób określony w ust. 2.

W myśl art. 16 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych za wierzytelności, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 25, uważa się te wierzytelności, których nieściągalność została udokumentowana:
1. postanowieniem o nieściągalności, uznanym przez wierzyciela jako odpowiadającym stanowi faktycznemu, wydanym przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego, albo
2. postanowieniem sądu o:
a. oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania, lub
b. umorzeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, gdy zachodzi okoliczność wymieniona pod lit. a), lub
c. ukończeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, albo
3. protokołem sporządzonym przez podatnika, stwierdzającym, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe albo wyższe od jej kwoty.

Należy również mieć na uwadze, że w myśl art. 16 ust. 1 pkt 20 ww. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako przedawnione.