Podatki dochodowe 2015: certyfikat rezydencji ważny 12 miesięcy

Przeczytaj także: Podatek dochodowy: certyfikat rezydencji co rok?

Przypomnijmy, posiadane ważnego i aktualnego certyfikatu rezydencji jest warunkiem koniecznym do zastosowania, w przypadku rozliczeń z kontrahentem zagranicznym, przepisów właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zamiast niektórych postanowień przepisów ustaw krajowych (co do właściwej stawki podatku u źródła). Dzięki temu obciążenia podatkowe w państwie źródła mogą w ogóle nie wystąpić bądź zostać istotnie ograniczone. A wszystko dlatego, że postanowienia umów o unikaniu podwójnego opodatkowania z reguły zawierają zwolnienia z podatku u źródła dla określonych przychodów tudzież bardziej preferencyjne, od przepisów krajowych, stawki podatku.

Niestety polskie przepisy podatkowe mówią obecnie jedynie, jaki dokument należy rozumieć przez certyfikat rezydencji (art. 5a pkt 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i art. 4a pkt 12 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych). Jest nim mianowicie zaświadczenie o miejscu zamieszkania (siedziby) podatnika dla celów podatkowych wydane przez właściwy organ administracji podatkowej państwa miejsca zamieszkania (siedziby) podatnika.

Nie ma w nich ani słowa o terminie ważności takiego certyfikatu (tudzież o częstotliwości jego aktualizacji). Dlatego też na chwilę obecną mamy w tej kwestii niekończący się spór pomiędzy fiskusem (który w wydawanych interpretacjach także nie przyjmuje jednolitego stanowiska) i podatnikami.

I tak część organów podatkowych twierdzi, że certyfikat rezydencji należy aktualizować co najmniej raz w roku (patrz np. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 20 września 2007 r. nr 1434/DD1/415/30P/07/TK). Inne uważają, iż dokument ten potwierdza status podatkowy kontrahenta na dzień jego wydania i ewentualnie stan z przeszłości (jeżeli wynika to wprost z treści certyfikatu). Nie może w związku z tym być stosowany do stanów przyszłych (patrz np. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 26 kwietnia 2010 r. nr IPPB2/415-103/10-3/MR).

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie uznał, że wydając certyfikat rezydencji właściwy organ potwierdza stan faktyczny w nim wskazany na moment wydania tego dokumentu bądź moment w nim określony. Dlatego też certyfikat taki może dotyczyć wyłącznie zaistniałych, a więc teraźniejszych bądź przeszłych stanów faktycznych. Nigdy nie może zaś dotyczyć okoliczności przyszłych.

Wśród organów podatkowych można przy tym spotkać także pogląd mówiący, iż certyfikat rezydencji jest ważny tak długo, aż zmianie nie ulegnie potwierdzony w nim stan faktyczny (co nawiasem mówiąc potwierdził także m.in. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 27 maja 2014 r., sygn. akt. II FSK 1563/12).

Jak zatem widać, rozbieżności w przyjmowanym stanowisku co do ważności certyfikatu rezydencji są ogromne. Niemnie zostaną one rozwiane w przyszłym roku. Zgodnie bowiem z nowelizacją przepisów w tym zakresie, w przypadku przedłożenia polskiemu płatnikowi certyfikatu rezydencji bez wskazanego okresu ważności będzie się przyjmować, że ten dokumentuje miejsce zamieszkania (siedziby) podatnika zagranicznego przez okres 12 miesięcy licząc od dnia jego wydania.

Oczywiście jeżeli w tym okresie miejsce siedziby (bądź zamieszkania) dla celów podatkowych danego podatnika zagranicznego ulegnie zmianie, będzie on obowiązany do niezwłocznego dostarczenia płatnikowi nowego certyfikatu rezydencji (który ponownie będzie ważny przez rok).

Nowelizacja ustaw o podatkach dochodowych wskazuje także, że gdy zagraniczny podatnik nie dopełni obowiązku aktualizacji certyfikatu rezydencji, wskutek czego płatnik nie pobierze podatku u źródła tudzież pobierze go w wysokości niższej od należnej, odpowiedzialność za takie niepobranie (bądź pobranie zaniżone) podatku poniesie płatnik.

Ta zmiana (zgodnie z uzasadnieniem do projektu nowelizacji) pozwoli uniknąć niepotrzebnych sporów ograniczających realizację zasady wnikliwości i szybkości działania organów podatkowych.

Niemniej powyższa odpowiedzialność podatnika nie będzie miała zastosowania, gdy z dokumentów posiadanych przez polskiego płatnika (w szczególności faktury czy umowy) będzie wynikać, że miejsce jego siedziby (zamieszkania) dla celów podatkowych uległo zmianie (od dnia wejście w posiadanie takiego dokumentu omówione wyżej rozwiązanie nie będzie go chronić).

Co ze starymi certyfikatami?
Ustawa nowelizacyjna wprowadzająca regulacje dotyczące ważności certyfikatów rezydencji zawiera przepisy przejściowe mówiące, że jeżeli miejsce zamieszkania lub siedziby zagranicznego podatnika zostało udokumentowane certyfikatem rezydencji niezawierającym okresu ważności, wydanym przed dniem wejścia w życie nowych przepisów, od dnia wejścia ich w życie polski płatnik przy poborze podatku uwzględnia certyfikat przez okres kolejnych dwunastu miesięcy od dnia jego wydania. To oznacza, że już w styczniu 2015 r. część płatników będzie musiała wyposażyć się w nowe certyfikaty rezydencji swoich kontrahentów.

Omawiane regulacje wejdą w życie z dniem 04 stycznia 2015 r.