Faktury zaliczkowe i końcowe w podatku VAT 2014 r.

Przeczytaj także: Oszustwa podatkowe nie pozbawiają prawa do korygowania VAT

Art. 19a ust. 8 ustawy o VAT mówi, że jeżeli podatnik otrzymał przed dokonaniem dostawy towarów lub wykonaniem usługi całość lub część zapłaty (np. przedpłatę, zaliczkę, zadatek lub ratę), obowiązek podatkowy z tego tytułu powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty, z zastrzeżeniem art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy o VAT. Ów wyjątek dotyczy:

• dostawy energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego,
• usług telekomunikacyjnych i radiokomunikacyjnych,
• usług wymienionych w poz. 140–153, 174 i 175 załącznika nr 3 do ustawy (tzw. media),
• usług najmu, dzierżawy, leasingu i innych o podobnym charakterze,
• usług ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia,
• usług stałej obsługi prawnej i biurowej,
• usług dystrybucji energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego.

Otrzymanie zaliczki w takich przypadkach nie powoduje powstania obowiązku podatkowego, a co za tym idzie, także ich opodatkowania. Wyjątkiem są tutaj usługi, do których stosuje się art. 28b ustawy o VAT, stanowiących dla danego podatnika import usług. Warto też pamiętać, że otrzymana zaliczka czy przedpłata jest wartością brutto, z której podatnik winien wyodrębnić metodą „w stu” kwotę netto oraz należny podatek VAT (stosując stawki podatku właściwe dla danej czynności, na poczet której taka zapłata została otrzymana).

Faktura zaliczkowa
Jeżeli dana faktura ma dokumentować otrzymaną zaliczkę, podatnik winien ją wystawić nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym zaliczkę otrzymano (o czym mówi art. 106i ust. 2 ustawy o VAT). Faktura taka winna zawierać następujące elementy (art. 106f ust. 1 ustawy o VAT):

1. dane, o których mowa w art. 106e ust. 1 pkt 1-6 ustawy (a więc m.in. datę jej wystawienia oraz numer, imiona i nazwiska osób lub nazwy podatnika i nabywcy oraz ich adresy a także ich numery identyfikacyjne, datę otrzymania zapłaty, o ile jest ona znana i różni się od daty wystawienia faktury);
2. otrzymaną kwotę zapłaty;
3. kwotę podatku wyliczoną według wzoru:
   KP = (ZB x SP) / (100 + SP)
   gdzie:
   KP - oznacza kwotę podatku,
   ZB - oznacza kwotę otrzymanej całości lub części zapłaty,
   SP - oznacza stawkę podatku;
4. dane dotyczące zamówienia lub umowy, a w szczególności: nazwę (rodzaj) towaru lub usługi, cenę jednostkową netto, ilość zamówionych towarów, wartość zamówionych towarów lub usług bez kwoty podatku, stawki podatku, kwoty podatku oraz wartość zamówienia lub umowy z uwzględnieniem kwoty podatku.

W art. 106f ust. 4 ustawy o VAT ustawodawca mówi też, że jeżeli wystawionych jest kilka faktur zaliczkowych i obejmują one łącznie całą zapłatę za dany towar czy usługę, ostatnia z nich winna zawierać dodatkowo numery poprzednich faktur zaliczkowych.

Faktura końcowa
Jeżeli faktura (bądź faktury) zaliczkowa nie obejmuje całej należności za dane zamówienie, podatnik po wydaniu towaru lub wykonaniu usługi winien wystawić tzw. fakturę końcową (nazywaną też często rozliczeniową). Co do zasady dokument ten jest rozliczeniem danej transakcji. Wystawia się go przy tym na zasadach ogólnych przewidzianych w ustawie dla faktur (a więc co do zasady w terminie nie późniejszym niż 15. dnia miesiąca następującego po tym, w którym nastąpiła dostawa towaru lub wykonano usługę).

W art. 106f ust. 3 ustawy o VAT ustawodawca mówi przy tym, iż jeżeli faktura (bądź faktury) zaliczkowa nie obejmuje całej zapłaty, w fakturze wystawianej po wydaniu towaru lub wykonaniu usługi (a więc fakturze końcowej) sumę wartości towarów lub usług pomniejsza się o wartość otrzymanych części zapłaty, a kwotę podatku pomniejsza się o sumę kwot podatku wykazanego w fakturach dokumentujących otrzymanie części zapłaty. Taka faktura końcowa powinna też zawierać numery faktur wystawionych przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi.