System podatkowy 25 lat po transformacji

Przeczytaj także: Podatki 2013: fiskus będzie bezwzględny?

Ewolucja relacji urząd - podatnik

W ciągu 25 lat w polskim systemie podatkowym zmieniły się nie tylko poszczególne ustawy, ale też mentalność podatników i urzędników. Początkowo kontrola skarbowa była przyczyną wielu „dramatów” z udziałem przedsiębiorców. To, z czym zmagali się podatnicy, to nie tylko konieczność zapłaty podatku, ale też wysokość odsetek od zaległości sięgająca nawet kilkudziesięciu procent rocznie. Po tych pierwszych doświadczeniach, rola podatnika jako partnera do dyskusji z aparatem podatkowym stopniowo rosła. W tym celu powołano urzędy podatkowe dedykowane do obsługi największych podatników, wprowadzono ograniczenia czasowe kontroli, czy wzmocniono rolę istniejących już wcześniej interpretacji indywidualnych.

– Urzędowe interpretacje funkcjonują od 1998 roku. Początkowo każda firma trzymała otrzymaną interpretację w szufladzie. Dzisiaj ta wiedza jest powszechna, a z dobrodziejstw takiego rozwiązania korzysta kilkadziesiąt tysięcy podatników rocznie – podsumowuje Agnieszka Tałasiewicz, Lider Zespołu Postępowań Podatkowych i Sądowych w dziale Doradztwa Podatkowego EY. Na kontakty podatnika z fiskusem coraz większy wpływ ma także technologia. W samym tylko 2014 roku podatnicy złożyli ponad 5,2 mln deklaracji PIT przez Internet, a płatnicy blisko 8 mln formularzy PIT-11.

5 rekomendacji na kolejnych 25 lat

Na podstawie opinii czołowych polskich przedsiębiorców, liderów opinii w dziedzinie prawa podatkowego i własnych doświadczeń, eksperci EY przygotowali 5 rekomendacji dotyczących kierunków, w których system podatkowy powinien ewoluować.

- Po pierwsze – nie szkodzić. Myśląc o zmianach w prawie podatkowym, trzeba pamiętać o tym, żeby zachować równowagę między interesem podatnika i państwa. Zmiany przepisów nie powinny być zbyt częste, interpretacje nie mogą się wzajemnie wykluczać, a postępowania trwać latami. Po drugie - pomagać. Polska powinna iść w kierunku tworzenia zachęt podatkowych w postaci ulg czy dotacji na badania i rozwój – uważa Jarosław Koziński.

- Państwo i firmy w ramach wspólnej platformy konsultacyjnej mogłyby współpracować na etapie tworzenia prawa, a nie po jego implementacji, co wpłynęłoby na urealnienie przepisów – to nasza trzecia rekomendacja. Po czwarte – tworzyć, bo na każdym etapie zmian kluczowa jest wizja i dyskusja, w którą stronę nasz system podatkowy powinien ewoluować. Ustawy i rozporządzenia podatkowe nie powinny być tworzone ad hoc – dla zaspokojenia tymczasowych potrzeb, czy interesów politycznych. Trzeba wykorzystać potencjał i wiedzę ekspertów podatkowych i autorytetów akademickich do tworzenia czytelnego, spójnego systemu, który nie będzie „uszczelniany” interpretacjami – uważa Agnieszka Tałasiewicz. – I wreszcie ostatni, piąty element to edukacja urzędników skarbowych z zakresu funkcjonowania przedsiębiorstw ma kluczowe znaczenie dla dobrego funkcjonowania systemu podatkowego. Przedstawiciele fiskusa powinni być otwarci na rozmowę z podatnikiem w sprawach spornych, a w razie wątpliwości rozstrzygać na korzyść podatnika – dodaje Agnieszka Tałasiewicz.