Amortyzacja jednorazowa środka trwałego gdy firmy małżonków

Przeczytaj także: Dotacja a amortyzacja jednorazowa środka trwałego

Rozpatrzmy następującą sytuację: Między małżonkami istnieje wspólność majątkowa. Mąż prowadzi działalność gospodarczą od kilku lat, obecnie zaś firmę zamierza otworzyć także żona (na swoje imię i nazwisko). Na początku musi ona ponieść pewne nakłady finansowe związane z zakupem odpowiednich maszyn i urządzeń, które będą stanowić dla niej środki trwałe (wartość każdego takiego składnika majątku będzie przekraczać kwotę 3 500 zł). Czy w stosunku do nich można zastosować amortyzację jednorazową?

Zasady stosowania amortyzacji jednorazowej określa art. 22k ust. 7-13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Pierwsza z tych regulacji wskazuje, że podatnicy, w roku podatkowym, w którym rozpoczęli prowadzenie działalności gospodarczej, oraz mali podatnicy, mogą dokonywać jednorazowo odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych zaliczonych do grupy 3-8 Klasyfikacji, z wyłączeniem samochodów osobowych, w roku podatkowym, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym równowartości kwoty 50.000 euro łącznej wartości tych odpisów amortyzacyjnych.

Jednorazowe odpisy amortyzacyjne mogą zatem być dokonywane od wartości początkowej składników majątku zaliczanych do wyodrębnionych grup w Klasyfikacji Środków Trwałych (KŚT), czyli:

1. grupa 3 – kotły i maszyny energetyczne;
2. grupa 4 – maszyny, urządzenia i aparaty ogólnego zastosowania;
3. grupa 5 – specjalistyczne maszyny, urządzenia i aparaty;
4. grupa 6 – urządzenia techniczne;
5. grupa 7 – środki transportu, z wyłączeniem samochodów osobowych;
6. grupa 8 – narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposażenie.

Wskazanych wyżej odpisów podatnicy mogą dokonywać nie wcześniej, niż w miesiącu, w którym środki trwałe zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Warto przy tym pamiętać, że amortyzacja taka stanowi pomoc de minimis.

Niestety, jak to już zostało podkreślone we wstępie, nie wszystkie wymienione wyżej podmioty mogą z powyższego przywileju korzystać. Ograniczenia dotyczą mianowicie podatników rozpoczynających prowadzenie firmy.

Otóż zgodnie z art. 22k ust. 11 powołanej ustawy, możliwość dokonywania jednorazowych odpisów amortyzacyjnych nie ma zastosowania do podatnika rozpoczynającego prowadzenie działalności gospodarczej, który w roku rozpoczęcia tej działalności, a także w okresie 2 lat, licząc od końca roku poprzedzającego rok jej rozpoczęcia

1. prowadził działalność gospodarczą samodzielnie lub jako wspólnik spółki niebędącej osobą prawną (a więc spółki niebędącej podatnikiem podatku), lub
2. działalność taką prowadził małżonek tej osoby, jeżeli między małżonkami istniała w tym czasie wspólność majątkowa.

Ustawodawca wprowadził zatem ograniczenie w prawie do stosowania amortyzacji jednorazowej m.in. w przypadku małżonków. Jeżeli jedno z nich działalność taką już prowadzi tudzież prowadziło w niezbyt odległym czasie, drugie – decydując się na otwarcie własnego biznesu, musi liczyć się z tym, że w pierwszym roku tej działalności z amortyzacji jednorazowej nie będzie mogło skorzystać. Oczywiście zakaz stosowania amortyzacji jednorazowej wystąpi tutaj jedynie wówczas, gdy między małżonkami istnieje (bądź istniała) w czasie prowadzenia działalności przez pierwszego z małżonków wspólności majątkowej. Jeżeli wspólność ta nie występuje, nie ma przeszkód aby małżonek dopiero co otwierający prowadzenie własnego biznesu z amortyzacji jednorazowej korzystał.

W naszym przykładzie jednakże między małżonkami istnieje wspólność majątkowa, zaś mąż prowadzi działalność od dłuższego czasu. W związku z tym żona otwierając własną firmę z amortyzacji jednorazowej w pierwszym roku jej prowadzenia nie będzie mogła skorzystać.

Nie oznacza to jednak, że z przywileju tego nie będzie mogła skorzystać także w latach następnych. Prawo to będzie jej przysługiwać, jeżeli spełni definicję tzw. małego podatnika. Ta znajduje się w art. 5a pkt 20 ustawy: ilekroć w ustawie jest mowa o małym podatniku - oznacza to podatnika, u którego wartość przychodu ze sprzedaży (wraz z kwotą należnego podatku od towarów i usług) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 1.200.000 euro; przeliczenia kwot wyrażonych w euro dokonuje się według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1.000 zł.