Podatek dochodowy: przychód za pomoc prawną z urzędu

Przeczytaj także: Pomoc prawna z urzędu w podatku dochodowym

Jeszcze w tym samym roku, bo dnia 21 listopada 2013 r. Minister Finansów wydał interpretację ogólną (sygn. DD3/033/181/CRS/13/RD-90955/13) w tej sprawie.

Warto przypomnieć, że dotychczas pomoc prawną z urzędu uznawano za przychód z działalności wykonywanej osobiście i to nawet wówczas, gdy prowadzona była działalność gospodarcza.

---

Teza uchwały
Wynagrodzenie z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez pełnomocnika ustanowionego z urzędu, zależnie od formy prawnej w jakiej wykonuje on swój zawód, należy kwalifikować do źródła przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.) - w przypadku gdy pomoc prawną z urzędu pełnomocnik wykonuje prowadząc działalność zawodową w formie działalności gospodarczej w rozumieniu art. 5a pkt 6 lit. a) u.p.d.o.f., a gdy czyni to w ramach innych form wykonywania swojego zawodu - wynagrodzenie to należy kwalifikować do źródła przychodów z działalności wykonywanej osobiście, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 tej ustawy.

---

W praktyce oznacza to, że pełnomocnik, który prowadzi indywidualną działalność gospodarczą (np. adwokat) - niezależnie od tego czy samodzielnie, czy będąc wspólnikiem - by rozliczyć się z sądem, przed którym była prowadzona sprawa, będzie musiał wystawić fakturę.

W przypadku osób trudniących się profesjami prawniczymi, którzy nie prowadzą działalności np. pracujących na umowę o pracę, sąd będzie działał w charakterze płatnika podatku dochodowego, a następnie będzie zobligowany do wystawienia PIT-11.

---

Interpretacja ogólna
Jeżeli adwokat, radca prawny, doradca podatkowy czy rzecznik patentowy działalność zawodową wykonuje w formie organizacyjnej, w ramach której osiąga dochody kwalifikowane do źródła przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy PIT, wówczas wynagrodzenie z tytułu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu należy zaliczyć do przychodów z tego źródła. Jeżeli natomiast radca prawny, doradca podatkowy czy rzecznik patentowy wykonuje swoją działalność zawodową w innej formie, np. w ramach stosunku pracy, wówczas ich wynagrodzenie z tytułu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu należy kwalifikować do przychodów z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 13 pkt 6 ustawy PIT. W tym przypadku na sądzie spoczywają obowiązki płatnika, określone w art. 41 ust. 1 oraz w art. 42 ust. 1 i 2 ustawy PIT.

---

Należy zwrócić uwagę, że zarówno z uchwały sądu jaki i interpretacji ogólnej wynika, że wynagrodzenie z tytułu czynności podjętych z urzędu nie może być różnie opodatkowane w zależności od tego, czy usługi prawne są świadczone na zlecenie klienta, czy sądu. Metodę opodatkowania należy analizować przez pryzmat formy wykonywanych czynności przez prawnika - działalności gospodarczej, czy może na podstawie umowy o pracę.

Ponieważ nowa interpretacja ogólna uchyliła poprzednią z dnia 4 września 2002 r., sygn. PB5/KD-033-317-2122/02, należy postawić pytanie - czy prawnicy będą zobligowani do dokonania korekty zeznań podatkowych za lata ubiegłe?

Co do zasady nie muszą, ponieważ wykazanie przychodów z urzędówki jako tych z działalności wykonywanej osobiście pozostaje pod ochroną interpretacji z 2002 r. do końca czasu jej obowiązywania. Jednakże podatnik, który przeanalizuje swoją sytuację prawno-podatkową i okaże się, że zaliczenie tych przychodów jako uzyskiwanych z działalności gospodarczej byłoby dla niego korzystne, wówczas może skorygować zeznanie.