Otrzymanie dotacji: korekta kosztów amortyzacji na bieżąco

Przeczytaj także: Usługi od podmiotów powiązanych w wartości początkowej budynku

Wspomniane orzeczenie nie jest jeszcze prawomocne, niemniej wpisuje się w trwałą linię orzeczniczą sądów administracyjnych w tej materii, które (odwrotnie aniżeli organy podatkowe) nie widzą konieczności korygowania wstecz kosztów uzyskania przychodów o dokonane odpisy amortyzacyjne od środków trwałych, na nabycie czy wytworzenie których podatnik po pewnym czasie od przyjęcia ich do używania otrzymał dofinansowanie.

W rozpatrywanej przez sąd sprawie spółka złożyła wniosek o wydanie interpretacji podatkowej wskazując, że prowadziła inwestycje, których efektem było wytworzenie środków trwałych przy udziale dofinansowania ze środków unijnych. Płatność końcowa dotacji miała nastąpić po oddaniu środków trwałych do używania i rozpoczęciu ich amortyzacji. Spółka w związku z tym zadała pytanie, czy korekty kosztów amortyzacji należy dokonać w miesiącu otrzymania dotacji, czy też trzeba korygować koszty uzyskania przychodów w okresach wcześniejszych, tzn. sprzed daty faktycznego otrzymania płatności końcowej, które zostały uwzględnione przy obliczaniu podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych?

Organy podatkowe uznały oczywiście, że korekty należało dokonać poczynając od okresu rozliczeniowego, w którym koszty zostały zawyżone. Winna ona zatem zostać dokonana wstecznie, z obowiązkiem zapłaty odsetek od zaległości podatkowych. Spółka z powyższym się nie zgodziła i sprawa trafiła do sądu. Ten przyznał racę skarżącej.

WSA wskazał, że art. 16 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wskazuje przypadki, gdy konkretne wydatki lub odpisy nie są uważane za koszty uzyskania przychodu. W ust. 1 pkt 48 tego artykułu ustawodawca podał, że nie są kosztami uzyskania przychodu odpisy z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych dokonywanych, według zasad określonych w art. 16a-16m, od tej części ich wartości, która odpowiada poniesionym wydatkom na nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie tych środków lub wartości niematerialnych i prawnych, odliczonym od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym albo zwróconym podatnikowi w jakiejkolwiek formie.

Celem tej regulacji jest wyeliminowanie możliwości zaliczenia w ciężar kosztów wydatków, które co prawda podatnik poniósł, lecz które go nie obciążają, gdyż zostały odliczone od podstawy opodatkowania albo mu zwrócone.

Przepis ten nie wskazuje jednak trybu, w jakim korekta kosztów winna nastąpić w przypadku uprzedniego dokonywania odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej, na którą składały się wydatki poniesione przez podatnika. Nie oznacza to jednak, że podatnik winien się tutaj bezwzględnie cofać (do czego zmierzał organ podatkowy w zaskarżonej interpretacji), a więc dokonać korekty kosztów w okresach, w jakich zaliczone były odpisy amortyzacyjne.

Zdaniem WSA taka wykładnia przepisów jest sprzeczna z istotą finansowania projektów ze środków unijnych. Prowadzi bowiem do sytuacji, w której podatnicy korzystający z tych środków ponoszą negatywne konsekwencje swojej przedsiębiorczości w postaci obowiązku uiszczenia odsetek od zaległości podatkowych z uwagi na to, że część wydatków, które wcześniej ponieśli, została im zrefundowana w terminie późniejszym.

Wykładnia przepisów prawa podatkowego nie może zaś prowadzić do rezultatu niekorzystnego dla podatnika w sytuacji, w której na żadnym etapie rozliczenia podatkowego nie można mu przypisać naruszenia obowiązujących norm podatkowych. Wykładnia taka nie może sprawić, że korzystanie ze środków unijnych automatycznie będzie się łączyć z koniecznością poniesienia dodatkowych kosztów w postaci odsetek od zaległości podatkowych, których uniknięcie nie będzie możliwe.

W uzasadnieniu do wyroku czytamy:
„(…) do czasu otrzymania refundacji, naliczone odpisy amortyzacyjne są kosztem uzyskania przychodu i dopiero moment otrzymania środków pomocowych na rachunek podatnika będzie rodził obowiązek dokonania korekty kosztów z tytułu odpisów amortyzacyjnych. Oparciem dla takiego postępowania jest treść art. 16 ust. 1 pkt 48 u.p.d.o.p., gdzie pojęcia "zwróconym", ustawodawca użył w czasie przeszłym i w formie dokonanej. Zdaniem Sądu, prowadzi to do wniosku, że obowiązek skorygowania odpisów amortyzacyjnych od wydatków, które zostały zrefundowane dotyczy tych sytuacji, gdy środki pomocowe zostały już otrzymane. Oznacza to, że dopiero po otrzymaniu dotacji należy określić jaka wartość odpisów dotychczas zaliczonych do kosztów powinna być z kosztów wyłączona, a następnie o tę kwoty należy zmniejszyć koszty bieżące, a nie dokonywać wstecznej korekty kosztów.(…)”

To jeden wielu wyroków sądów przyznających rację podatnikom. Niestety organy podatkowe jak gdyby nie zauważając linii orzeczniczej uparcie twierdzą, że korekty kosztów należy dokonywać wstecz w okresach w których zostały one zawyżone.