Ulga rehabilitacyjna: wydatki na opłacenie przewodnika

Przeczytaj także: Ulga rehabilitacyjna: dochód osoby niepełnosprawnej

Art. 26 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mówi, że podstawę opodatkowania tym podatkiem można obniżyć o kwotę wydatków na cele rehabilitacyjne oraz wydatków związanych z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych osób niepełnosprawnych.

Jednym z takich wydatków jest zaś określone w art. 26 ust. 7a pkt 7 ustawy opłacenie przewodników. Warto przy tym pamiętać, że prawa do tego konkretnego odliczenia nie mają wszyscy niepełnosprawni. Otóż przysługuje ono wyłącznie:

• osobom niewidomym mającym orzeczoną I lub II grupę inwalidztwa
• osobom z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonym do I grupy inwalidztwa
• podatnikom mającym na utrzymaniu członków rodziny o opisanej wyżej niepełnosprawności (w postaci współmałżonka, dzieci własnych i przysposobionych, dzieci obcych przyjętych na wychowanie, pasierbów, rodziców, rodziców współmałżonka, rodzeństwa, ojczyma, macochy, zięciów i synowych), jeżeli w roku podatkowym dochody tych osób niepełnosprawnych nie przekroczyły kwoty 9 120 zł.

Co zostało już podkreślone we wstępie, odliczenie z tego tytułu jest limitowane i nie może przekroczyć 2 280 zł (w stosunku rocznym). Jest to jednak jedno z trzech odliczeń, w stosunku do którego podatnik z niego korzystający nie musi posiadać dowodów potwierdzających poniesienie wydatków (w postaci chociażby rachunków).

Niemniej powyższe nie oznacza, że podatnik nie musi tych wydatków w rzeczywistości ponieść oraz że fiskus nie ma nad tym żadnej kontroli. Obowiązkiem podatnika jest tutaj bowiem uprawdopodobnienie faktu poniesienia tego rodzajów wydatków (przy czym dowodem jest wszystko to, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem). Powyższe znalazło swoje potwierdzenie w art. 26 ust. 7c ustawy, w którym to stoi napisane, że m.in. w przypadku wydatków wyżej wskazanych nie jest wymagane posiadanie dokumentów stwierdzających ich wysokość, jednakże na żądanie organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej podatnik jest obowiązany przedstawić dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w tym szczególności wskazać z imienia i nazwiska osoby, które opłacono w związku z pełnieniem przez nie funkcji przewodnika.

Przewodnik czyli kto?
Na pytanie to nie znajdziemy odpowiedzi w ustawie o podatku dochodowym. Starał się na nie odpowiedzieć jednak m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z dnia 05.04.2012 r. nr ITPB2/415-20/12/MM. Organ podatkowy sięgnął tutaj do definicji słownikowej pojęcia „przewodnik” (Współczesny Słownik Języka Polskiego PWN), zgodnie z którym oznacza ono osobę prowadzącą kogoś, wskazującą drogę, oprowadzającą po jakimś terenie. Na tej podstawie organ wysnuł wniosek, że przewodnik powinien towarzyszyć osobie niepełnosprawnej – poprzez wskazywanie jej drogi lub oprowadzanie po jakimś terenie - w związku z wykonywaniem przez nią pewnych czynności.

Zdaniem organu wydatkiem podlegającym odliczeniu jest tutaj zatem przykładowo opłacenie osób, które towarzyszyły osobie niepełnosprawnej podczas robienia zakupów oraz podczas wyjazdów do lekarzy. Nie można tu zaś zaliczyć wydatków ponoszonych w związku z pomocą w przygotowywaniu posiłków.

Organ podatkowy wskazał przy tym (co także zostało już wyżej podkreślone), że odliczenie to przysługuje pod warunkiem, że dane wydatki faktycznie zostaną poniesione (omawiana ulga nie jest bowiem odliczeniem z tytułu posiadania przez daną osobę z niepełnosprawnością narządu ruchu orzeczenia o I grupie inwalidztwa, lecz z tytułu ponoszenia wydatków w związku z tą niepełnosprawnością).

W związku z tym, jeżeli podatnik nie jest w stanie wskazać z imienia i nazwiska osób, które opłacał – jako przewodników osoby z niepełnosprawności narządu ruchu - brak jest podstaw do dokonywania odliczeń w ramach ulgi.