Kilka firm = różne formy opodatkowania podatkiem dochodowym?

Przeczytaj także: Wspólnik spółki cywilnej w podatku dochodowym

Załóżmy dla przykładu, że podatnik prowadzi działalność gospodarczą na własne nazwisko i z tego tytułu korzysta z opodatkowania podatkiem liniowym. Zamierza jednak zostać także wspólnikiem spółki cywilnej (albo spółki jawnej), przy czym z tej działalności chciałby rozliczać podatek dochodowy na innych zasadach. Czy może wybrać np. skalę podatkową?

Przypomnijmy, przedsiębiorcy mogą wybierać spośród czterech form opodatkowania: zasady ogólne wg skali podatkowej, podatek liniowy, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych oraz karta podatkowa.

Wybór danej formy w dużej mierze zależy tutaj od podatnika, niemniej jest on niekiedy ograniczony, co szczególnie przejawia się w przypadku karty podatkowej (tutaj obostrzenia są największe) czy ryczałtu ewidencjonowanego. Żadnych ograniczeń nie ma jedynie przy opodatkowaniu firmy skalą podatkową.

Wracając jednak do naszego przykładu, niestety przedsiębiorca nie będzie mógł rozliczać podatku dochodowego na zasadach ogólnych wg skali podatkowej z działalności prowadzonej w formie spółki osobowej. Dlaczego?

Otóż ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych przewiduje dwie formy opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej: skalę podatkową i podatek liniowy. Ustawodawca wymaga przy tym, że forma opodatkowania dla wszystkich rodzajów działalności gospodarczej opodatkowanej PIT-em powinna być taka sama. Tym samym, wcześniejszy wybór przez podatnika opodatkowania podatkiem liniowym działalności gospodarczej wykonywanej na własne nazwisko przekłada się na wszystkie inne formy prowadzenia działalności, do których mają zastosowanie przepisy ustawy o PIT.

Wskazuje na to wprost art. 9a ust. 5 ustawy:
Jeżeli podatnik:

1. prowadzi działalność gospodarczą samodzielnie i jest wspólnikiem spółki niebędącej osobą prawną,
2. jest wspólnikiem spółki niebędącej osobą prawną

- wybór sposobu opodatkowania, o którym mowa w ust. 2, dotyczy wszystkich form prowadzenia tej działalności, do których mają zastosowanie przepisy ustawy.
Ust. 2 przytoczonej regulacji odnosi się do wyboru opodatkowania podatkiem liniowym.

Powyższe oznacza, że skoro podatnik obecnie prowadzi indywidualną działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem liniowym, po przystąpieniu w trakcie roku do spółki osobowej osiągane z niej dochody także będzie musiał opodatkować w ten sposób. Przepisy wprawdzie umożliwiają zmianę formy opodatkowania (np. z podatku liniowego na skalę podatkową), niemniej postępowanie takie nie jest możliwe w każdym czasie, a jedynie na początku roku do 20 stycznia (w tym celu trzeba złożyć fiskusowi oświadczenie w formie pisemnej).

Nie ma jednak przeszkód, aby przychody z udziału w spółce osobowej zostały opodatkowane ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Uwagę na taki sposób opodatkowania zwrócił chociażby Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 02.01.2009 r. nr IPPB1-415-1178/08-2/AŻ, który to wskazał, że „(…) Reasumując w danym roku podatkowym dochody osiągane przez Wnioskodawcę z samodzielnie prowadzonej działalności gospodarczej mogą być opodatkowane na zasadach ogólnych (tj. 19% podatek liniowy), a jednocześnie przychody osiągane przez Wnioskodawcę z działalności gospodarczej prowadzonej w formie spółki cywilnej mogą być opodatkowane w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych pod warunkiem wyboru odpowiednich form opodatkowania(…)”.

W takim przypadku trzeba jednak pamiętać o dodatkowych obwarowaniach. Przede wszystkim prowadzona w ramach spółki osobowej działalność nie może być wyłączona z opodatkowania ryczałtem. Wyłączeń takich jest sporo i znalazły się one w art. 8 oraz załączniku nr 2 do ustawy o ryczałcie ewidencjonowanym.

Ponadto, aby w przypadku spółki osobowej możliwe było opodatkowanie ryczałtem, forma ta musi zostać wybrana przez wszystkich wspólników tej spółki. Oczywiście stosowne oświadczenie w tym zakresie trzeba złożyć w urzędzie skarbowym (każdy wspólnik składa takie oświadczenie odrębnie do właściwego dla niego naczelnika urzędu skarbowego).

Nasz przedsiębiorca nie będzie mógł natomiast wybrać opodatkowania kartą podatkową. Podstawowym warunkiem jej stosowania (określonym w art. 25 ust. 1 pkt 4 ustawy o ryczałcie ewidencjonowanym) jest bowiem nieprowadzenie, poza jednym z rodzajów działalności, określonych w art. 23 ustawy, innej pozarolniczej działalności gospodarczej.