Duże zmiany w podatkach VAT i dochodowych w 2014 r.

Przeczytaj także: Podatek VAT 2014: gdy obowiązek podatkowy na starych zasadach

Zmiany, które weszły w życie z początkiem bieżącego roku dotyczą m.in. momentu, w którym aktualizuje się obowiązek podatkowy, przedmiotu podatku od towarów i usług (dalej „podatek VAT”), a także zasad wystawiania faktur.

Najistotniejszą ze zmian wprowadzonych przez nowelizację jest ustalenie nowych reguł określania momentu powstania obowiązku podatkowego. W tym zakresie przyjęto zasadę, że obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów (dotychczas był to moment „wydania” towarów) lub wykonania usługi. Ponadto zrezygnowano z przepisu, który stanowił, że w przypadku gdy dostawa towaru lub wykonanie usługi powinny być potwierdzone fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7 dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi. W ten sposób podatnicy zostali pozbawieni możliwości „przesuwania” terminu powstania obowiązku podatkowego na następny miesiąc (kwartał), poprzez wystawienie faktury za czynności wykonane pod koniec miesiąca, dopiero w pierwszych dniach kolejnego miesiąca.

Na podstawie nowelizacji przyjęto także, że usługa rozliczana etapami jest uznawana za wykonaną, również w przypadku wykonania części usługi, dla której określono zapłatę. W odniesieniu do usługi, dla której ustalono następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, ustalono natomiast, że usługi te uznaje się za wykonane z upływem każdego okresu, do którego odnoszą się te płatności lub rozliczenia, aż do momentu zakończenia świadczenia tej usługi. Usługę świadczoną w sposób ciągły przez okres dłuższy niż rok, dla której w związku z jej świadczeniem w danym roku nie upłyną terminy płatności lub rozliczeń, zgodnie z nowelizacją uznaje się natomiast za wykonaną z upływem każdego roku podatkowego, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi. Sprecyzowanie momentu, w którym powyższe usługi uznaje się za wykonane, przesądza z kolei o tym, kiedy powstaje związany z nimi obowiązek podatkowy.

Ponad powyższe należy zaznaczyć, że w przypadku niektórych wskazanych w nowelizacji czynności, obowiązek podatkowy w dalszym ciągu powstaje z chwilą wystawienia faktury. Dotyczy to m.in. dostaw energii elektrycznej, cieplnej, świadczenia usług telekomunikacyjnych i radiokomunikacyjnych, najmu, dzierżawy, leasingu, ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia, stałej obsługi prawnej i biurowej. W odniesieniu do wybranych czynności, nowelizacja przewidziała także powstanie obowiązku podatkowego dopiero z chwilą otrzymania za nie zapłaty.

Kolejna z istotnych zmian dotyczy obniżania podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. W drodze nowelizacji określono, że prawo do takich odliczeń powstaje w rozliczeniu za okres, w którym powstaje obowiązek podatkowy w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług. To zaś oznacza, że podatnik pragnący skorzystać z takiego uprawnienia będzie musiał kontrolować, kiedy po stronie sprzedawcy lub dostawcy zaktualizuje się obowiązek podatkowy, co w praktyce może okazać się dosyć trudne. Odliczenie podatku naliczonego, w większości przypadków, nie może ponadto nastąpić wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę. W dalszym ciągu obowiązuje przy tym zasada, że podatek VAT można odliczać w jednym z dwóch kolejnych okresów rozliczeniowych, lub poprzez korektę deklaracji za okres, w którym powstało prawo do odliczenia, nie później jednak niż w ciągu 5 lat, licząc od początku roku, w którym powstało to prawo.

Zmiany wynikające z nowelizacji dotyczą także podstawy opodatkowania w podatku VAT. W dotychczasowym stanie prawnym taką podstawą był obrót, czyli kwota należna z tytułu sprzedaży pomniejszona o kwotę należnego podatku. W myśl nowych uregulowań, podstawą opodatkowania jest zaś wszystko, co stanowi zapłatę za towar lub usługę, którą podatnik otrzymał od nabywcy lub usługobiorcy. Podstawa opodatkowania obejmuje ponadto wskazane w ustawie dodatkowe kwoty jak np. cena opakowania, ubezpieczenia i transportu. W podstawie opodatkowania nie uwzględnia się natomiast m.in. upustów i obniżek udzielonych klientowi w momencie sprzedaży oraz kwot otrzymanych jako zwrot kosztów poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy lub usługobiorcy, jeżeli zostały one przejściowo ujęte w ewidencji prowadzonej na potrzeby podatku.

Niezwykle doniosłej zmiany dokonano również w odniesieniu do terminu wystawiania faktur VAT. W tym zakresie ustawodawca odszedł od dotychczasowej zasady wystawiania faktur w terminie siedmiu dni od wykonania usługi lub dostawy towaru. W to miejsce przyjęto, że fakturę można wystawić aż do 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano czynności podlegające opodatkowaniu. Ponadto ustalono, że podatnik ma obowiązek wystawiania faktur dokumentujących sprzedaż zwolnioną z VAT tylko na żądanie nabywcy. Zmianie uległy także zasady wystawiania faktur korygujących.

W dniu 1 stycznia 2014 r. weszła w życie także ustawa z dnia 8 listopada 2013 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku tonażowym (Dz. U. z 2013 r., poz. 1387). Najistotniejszą zmianą wprowadzoną przez tę ustawę zmieniającą jest objęcie podatkiem dochodowym od osób prawnych spółek komandytowo-akcyjnych. W ten sposób zwiększono obciążenia fiskalne związane z prowadzeniem działalności w formie spółki komandytowo-akcyjnej.

Podsumowując, początek nowego roku przyniósł szereg doniosłych zmian w przepisach podatkowych.

Najistotniejsza ze zmian w przepisach dotyczących podatku VAT polega na przyjęciu generalnej zasady, że obowiązek podatkowy powstaje nie jak dotychczas z momentem wystawienia faktury, ale wraz z dostarczeniem towaru lub wykonaniem usługi. Zmiana ta uniemożliwia „przesuwanie” terminu powstania obowiązku podatkowego poprzez wystawianie faktur za czynności wykonane pod koniec miesiąca, dopiero pod koniec przewidzianego na to okresu. Takie rozwiązanie może jednak doprowadzić do sytuacji, w których podatnik będzie zobowiązany zapłacić podatek VAT, zanim jeszcze otrzyma płatność od swojego kontrahenta. Ważne zmiany dotyczą także podstawy opodatkowania oraz odliczeń w podatku VAT, a także kwestii związanych z wystawianiem faktur.

Doniosłą zmianą związaną z wejściem w życie drugiej wspomnianej ustawy zmieniającej jest opodatkowanie podatkiem dochodowym od osób prawnych spółek komandytowo-akcyjnych. Wskutek tej zmiany, optymalizacja podatkowa poprzez prowadzenie działalności w formie spółki komandytowo-akcyjnej, będzie znacznie utrudniona.

Nowe przepisy mają ogromne znaczenie praktyczne, stąd wszyscy podatnicy powinni się z nimi jak najszybciej dokładnie zapoznać.