Wartość początkowa środka trwałego: amortyzacja, różnice kursowe

Przeczytaj także: Amortyzacja jednorazowa po wykupie przedmiotu leasingu?

Analizując przeprowadzoną transakcję, należy w pierwszej kolejności zbadać, czy zakupiony składnik majątku będzie spełniał wymogi pozwalające zakwalifikować go jako środek trwały podlegający amortyzacji. W takim bowiem przypadku koszty poniesione przez Spółkę, będą podlegały rozliczeniu w kosztach uzyskania przychodów nie jednorazowo, ale poprzez odpisy amortyzacyjne.

Środek trwały na gruncie PDOP
Odpisów amortyzacyjnych dokonywać można m.in. od maszyn, urządzeń i innych przedmiotów, jeżeli zgodnie z ustawą o PDOP:

• stanowią one własność lub współwłasność podatnika,
• zostały nabyte lub wytworzone we własnym zakresie,
• są kompletne i zdatne do użytku w dniu ich przyjęcia do używania,
• przewidywany okres ich używania jest dłuższy niż rok,
• wykorzystywane są przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną działalnością gospodarczą albo zostały oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub podatkowej umowy leasingu.

Przy tym należy pamiętać, że dopiero łączne spełnienie wymienionych warunków umożliwia uznanie danego składnika majątku za środek trwały. Równocześnie ustawa wskazuje, iż kosztem uzyskania przychodów są odpisy z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (odpisy amortyzacyjne), dokonywane wyłącznie zgodnie z przepisami art. 16a-16m, z uwzględnieniem art. 16 (art. 15 ust. 6 ustawy o PDOP). Jeżeli więc w omawianym przypadku, spełnione są przedstawione wymogi, w tym dotyczące kompletności i zdatności do używania, to nabyta maszyna, stanowiąca własność podatnika i wykorzystywana w prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, będzie stanowiła środek trwały, podlegający amortyzacji.

Środki trwałe wprowadza się do ewidencji środków trwałych najpóźniej w miesiącu przekazania do używania. Natomiast odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od wartości początkowej środka trwałego począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym tę wartość wprowadzono do ewidencji, do końca tego miesiąca, w którym następuje zrównanie sumy odpisów amortyzacyjnych z ich wartością początkową lub w którym postawiono je w stan likwidacji, zbyto lub stwierdzono ich niedobór.

Ustalenie wartości początkowej środka trwałego
Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się, gdy wartość początkowa środka trwałego albo wartości niematerialnej i prawnej w dniu przyjęcia do używania jest wyższa niż 3.500 zł, a zasady ustalania tej wartości reguluje treść art. 16g ust. 1. I tak za wartość początkową środków trwałych, uważa się w razie odpłatnego nabycia cenę ich nabycia, czyli kwotę należną zbywcy, powiększoną o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej do używania, a w szczególności o koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, instalacji i uruchomienia programów oraz systemów komputerowych, opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji, oraz pomniejszoną o podatek od towarów i usług, z wyjątkiem przypadków, gdy zgodnie z odrębnymi przepisami podatek od towarów i usług nie stanowi podatku naliczonego albo podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty należnego podatku o podatek naliczony albo zwrot różnicy podatku w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. W przypadku importu cena nabycia obejmuje cło i podatek akcyzowy od importu składników majątku. Dodatkowo, zgodnie z ust. 5, cenę nabycia koryguje się o różnice kursowe, naliczone do dnia przekazania do używania środka trwałego.

W efekcie, ustalając wartość początkową nabytej maszyny, Spółka powinna kierować się przedstawionymi zasadami ustalania ceny jej nabycia. W jej zakres wejdzie więc przede wszystkim kwota, jaką obowiązana jest uiścić na rzecz kontrahenta. Ponieważ wartość ta wyrażona została w walucie obcej, niezbędne staje się dokonanie przeliczenia wartości przedmiotowego kosztu na złote. Przy tym dla celów przeliczenia wartości kosztu nabycia środka trwałego na złote, zastosowanie znajdzie kurs średni NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień ujęcia tego wydatku w księgach.

Dodatkowo w wartości początkowej zakupionego środka trwałego powinny zostać ujęte inne koszty związane z zakupem, naliczone do dnia przekazania tego środka trwałego do używania (np. koszty transportu, załadunku, wyładunku, ubezpieczenia, montażu itp.). Przy czym pojęcie „kosztów naliczonych” należałoby utożsamiać z kosztami, które znane są podatnikowi co do rodzaju i kwoty, dające się określić, policzyć, wynikające z nałożonego zobowiązania, niekoniecznie jeszcze poniesionych (ujętych w księgach), czy też zapłaconych.

Różnice kursowe
Jak już zostało zasygnalizowane, cena nabycia środka trwałego podlega korekcie o różnice kursowe, naliczone do dnia przekazania środka trwałego do używania. W związku z powyższym należy skorygować cenę nabycia środka trwałego, o różnice kursowe naliczone do dnia przekazania go do używania, według przyjętej przez podatnika metody ustalania tych różnic.

Stawka amortyzacji w przypadku używanych środków trwałych
Ponieważ w omawianym przypadku mamy do czynienia z nabyciem używanego środka trwałego, zatem istnieje możliwość ustalenia indywidualnej stawki amortyzacji. Podatnicy, na podstawie art. 16 j ust 1 ustawy o PDOP, mogą indywidualnie ustalić stawki amortyzacyjne dla używanych środków trwałych, po raz pierwszy wprowadzonych do ewidencji, z tym że okres amortyzacji dla środków trwałych zaliczonych do grupy 3-6 i 8 Klasyfikacji, gdy ich wartość początkowa nie przekracza 25.000 zł, nie może być krótszy niż 24 miesiące. Przy tym, wskazane środki trwałe, uznaje się za używane, jeżeli podatnik udowodni, że przed ich nabyciem były wykorzystywane co najmniej przez okres 6 miesięcy (art. 16j ust. 2 pkt 1 ustawy o PDOP).