Spis z natury: wycena materiałów i towarów

Przeczytaj także: Księga podatkowa: spis z natury

Przedsiębiorcy prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów, zobowiązani są do sporządzenia na koniec każdego roku podatkowego oraz na dzień 1 stycznia, tak zwanego remanentu, czyli spisu z natury składników majątku firmy. Oczywiście, taką dokumentację sporządza się także w kilku innych sytaucjach, określonych w Rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów, na przykład w momencie rozpoczęcia działalności gospodarczej w trakcie roku podatkowego. Ponadto podatnik powinien pamiętać, że tak samo, jak w momencie likwidacji działalności, jest on zobligowany do sporządzenia remanentu również wtedy, gdy zmienia się proporcja udziałów wspólników spółki.

Prawidłowe sporządzenie spisu z natury odgrywa ważną rolę przy sporządzaniu deklaracji podatkowej, a w konsekwencji ma znaczenie dla kwestii ustalenia właściwej kwoty podatku dochodowego. Warto zatem zwrócić szczególną uwagę na zasady regulujące wyceną materiałów i towarów handlowych przy sporządzaniu remanentu.

Spis z natury powinien byś sporządzony w sposób staranny
Jak już zostało wspomniane, spis z natury powinien być sporządzany rzetelnie. Podatnik musi pamiętać, że sporządzony spis z natury powinien zostać wpisany do księgi według poszczególnych rodzajów jego składników. Istnieje co prawda możliwość ujęcia go w jednej pozycji, ale tylko pod warunkiem, że na podstawie spisu zostało sporządzone odrębne, szczegółowe zestawienie poszczególnych jego składników. Podatnik powinien także pamiętać, że ciąży na nim zobowiązanie dokonania wyceny najpóźniej w terminie 14 dni od dnia zakończenia spisu z natury.

Remanent materiałów i towarów handlowych
W myśl rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów, przedsiębiorca sporządzający spis z natury towarów handlowych i materiałów, powinien dokonać ich wyceny według cen zakupu lub nabycia albo też według cen rynkowych z dnia sporządzenia spisu, w przypadku, gdy są one niższe od cen zakupu lub nabycia. Ponadto, należy pamiętać, że wycena półwyrobów, tak zwanych półfabrykatów, wyrobów gotowych i braków własnej produkcji dokonywana jest według kosztów wytworzenia, a odpadów użytkowych, które w toku działalności utraciły swoją pierwotną wartość użytkową, określana jest według wartości wynikającej z oszacowania uwzględniającego ich przydatność do dalszego użytkowania.

Bardzo ważnym wydaje się fakt, że w przypadku przyjęcia wyceny towarów w kwocie niższej od ceny zakupu lub nabycia albo od kosztów wytworzenia, w szczególności z powodu uszkodzenia, wyjścia z mody, należy przy poszczególnych pozycjach uwidocznić ich jednostkową cenę nabycia, ewentualnie koszt wytworzenia.

Remanent wartości dewizowych
Warto zauważyć, że remanent niesprzedanych wartości dewizowych sporządzany jest według cen zakupu z dnia, w którym sporządza się stosowną dokumentację, a w dniu kończącym rok podatkowy - według cen zakupu, przy założeniu, że ich wartość nie przekracza wysokości średniego kursu, ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski w dniu kończącym rok podatkowy, a wartość rzeczy zastawionych - według ich wartości rynkowej.

Remanent towarzyszący działalności budowlanej
Podatnicy prowadzący działalność usługową i budowlaną powinni wiedzieć, że wycena produkcji niezakończonej następuje według kosztów wytworzenia, przy założeniu, że nie może to być wartość niższa od kosztów materiałów bezpośrednich zużytych do wytworzenia produkcji niezakończonej.

Remanent inwentarza żywego
Kolejnym ograniczeniem w doborze metody wyceny składników majątkowych, przedstawionym w wyżej wspomnianym rozporządzeniu, jest wycena produkcji zwierzęcej. Prowadzi się ją z uwzględnieniem gatunku i wagi zwierząt, określając wartość zgodnie z cenami rynkowymi właściwymi dla dnia sporządzania remanentu.


Iwona Cackowska, Elżbieta Węcławik