Podatek PCC gdy umowa pożyczki zawarta za granicą

Przeczytaj także: Sankcyjna stawka podatku PCC bez odsetek za zwłokę

Punktem wyjścia jest tu przede wszystkim art. 1 pkt 4 ustawy o PCC, który stanowi, że czynności cywilnoprawne podlegają podatkowi, jeżeli ich przedmiotem są:

1. rzeczy znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2. rzeczy znajdujące się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane za granicą, w przypadku gdy nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i czynność cywilnoprawna została dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Część sądów administracyjnych oraz organów podatkowych uznaje, że w przypadku umów pożyczki, decydujące dla ustalenia, czy podlegają one PCC, jest miejsce, w którym znajdują się środki pieniężne w momencie udzielenia pożyczki. Innymi słowy, w przypadku pożyczki pieniężnej istotne jest miejsce położenia rzeczy, jakimi są pieniądze (tak np. Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji z dnia 16 lipca 2012 r., znak IPTPB2/436-59/12-2/KK).

Jednakże zdaniem autora, w przypadku pożyczki mamy do czynienia z prawem majątkowym przysługującym wierzycielowi i to właśnie miejsce wykonywania tego prawa będzie decydujące dla określenia konsekwencji podatkowych na gruncie PCC.

Celem ustalenia czy pożyczka podlega opodatkowaniu PCC, w pierwszej kolejności należy więc określić miejsce wykonywania prawa majątkowego z niej wynikającego. W tym celu zasadnym jest odwołanie się do przepisów Kodeksu cywilnego, który stanowi, że świadczenie pieniężne powinno być spełnione w miejscu zamieszkania lub w siedzibie wierzyciela w chwili spełnienia świadczenia. Jednocześnie z orzecznictwa sądowego wynika, że w przypadku rozliczeń bezgotówkowych, miejscem świadczenia jest siedziba banku prowadzącego rachunek wierzyciela (tak np. Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 4 stycznia 1995 r., sygn. akt: III CZP 164/94). W konsekwencji, w przypadku gdy wierzyciel (lub bank prowadzący rachunek wierzyciela) ma siedzibę poza terytorium Polski, to prawa majątkowe wynikające z pożyczki wykonywane będą poza terytorium Polski.

Aby uznać, że czynność cywilnoprawna, której przedmiotem są prawa majątkowe wykonywane za granicą jest opodatkowana PCC, konieczne jest zatem łączne spełnienie dwóch warunków:
a) nabywca prawa majątkowego ma miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce,
b) czynność cywilnoprawna dokonana została na terytorium Polski.

W braku spełnienia jednego z ww. warunków, pożyczka nie będzie podlegała PCC w Polsce.

Nawet jednak jeżeli warunki te są spełnione, należy pamiętać, że:

• nie podlegają opodatkowaniu PCC pożyczki udzielane przed podatnika VAT, korzystające ze zwolnienia z VAT,
• zwolnione z PCC są pożyczki udzielane przez wspólnika lub akcjonariusza spółce kapitałowej.