Przestępstwa skarbowe 2011-2012

Przeczytaj także: W 2014 r. wyższe kary z Kodeksu karnego skarbowego

Przy przestępstwie sprawa zawsze trafi do sądu

Gdy czyn stanowi przestępstwo skarbowe (zazwyczaj decyduje o tym kwota uszczuplonego podatku – gdy przekracza tzw. ustawowy próg, który w 2011 r. wynosił 6930 zł, w 2012 r. 7,5 tys. zł, a obecnie 8 tys. zł) nie ma już szans na zakończenie postępowania przed organem prowadzącym postępowanie przygotowawcze (chyba że w jego trakcie ustalone zostanie np. że brak jest wszystkich znamion czynu zabronionego i postępowanie zostanie umorzone). W tym przypadku nawet tzw. dobrowolne poddanie się odpowiedzialności (dpo) również musi być zatwierdzone przez sąd.

---

Dobrowolne podanie się odpowiedzialności to jeden ze środków karnych przewiedzianych przez Kodeks karny skarbowy. Może pojawić się wtedy, gdy zarówno okoliczności popełnienia czynu, jak też wina sprawcy nie budzą wątpliwości. W takiej sytuacji na etapie postępowania przygotowawczego podejrzany składa wniosek od dobrowolne poddanie się odpowiedzialności i w ramach tzw. negocjacji ustala wymiar kary z osobą prowadzącą postępowanie (w urzędach skarbowych jest to oskarżyciel skarbowy). Następnie organ kieruje wniosek do sądu o udzielenie zgody na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności. Ten tryb postępowania ma ogromną zaletę właśnie w sprawach o przestępstwa skarbowe – dpo nie jest wpisywane do Krajowego Rejestru Karnego, co pozwala zachować status osoby niekaranej.

---

Karami za przestępstwo skarbowe są: kara pozbawienia wolności, ograniczenia wolności lub grzywny. Tak surowa odpowiedzialność, jak pozbawienie wolności czy jej ograniczenie, grozi tylko przy naprawdę znacznych kwotach uszczuplonego podatku. Gdy jest on tzw. „małej wartości” (w 2011 r. do 277 200 zł, w 2012 r. do 300 tys. zł), grozi już tylko kara grzywny.

8% więcej wszczętych postępowań

Postępowanie przygotowawcze jest wszczynane, jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie co do popełnienia czynu zabronionego. W 2011 r. urzędy skarbowe wszczęły 22 314 postępowań przygotowawczych w sprawach o przestępstwa skarbowe. W 2012 r. liczba ta wzrosła o 8,6% i wyniosła 24 244. Jeszcze więcej zostało zakończonych postępowań przygotowawczych. Tu wzrost wyniósł ponad 21% (w 2011 r. zakończonych zostało 18 334 postępowań, a w 2012 r. 22 274).

Największy problem mają płatnicy

Chociaż nie można jednoznacznie stwierdzić, że liczba wszczętych postępowań przygotowawczych o przestępstwa skarbowe pokrywa się z liczbą faktycznie popłnionych (nie wiadomo, ile czynów nie jest wykrywanych), to z danych zebranych przez Ministerstwo Finansów wynika, że najczęściej odpowiedzialność za przestępswa skarbowe (czyli przypadki, kiedy niewpłacony w terminie podatek przekroczył wskazane powyżej kwotowe progi) ponoszą płatnicy (ewentualnie inkasenci). W 2011 r. wszczętych zostało 3 848 spraw o przestępstwa z art. 77, czyli niewpłacenie w terminie pobranego podatku. W 2012 r. liczba ta wzrosła już do 4 282. Na taką sytuację wpływ mogą mieć dwa czynniki. Po pierwsze jest to czyn bardzo prosty do wykrycia – wystarczające jest sprawdzenie przez urząd zaległości, jakie mają płatnicy. Po drugie, na brak terminowych wpłat ogromny wpływ mogą mieć problemy finansowe firm, które z reguły nie są brane przez fiskusa jako okoliczność zwalniająca z odpowiedzialności (zdarzają się w tym zakresie odmienne wyroki, co zostanie przedstawione w kolejnym tekście poświęconym odpowiedzialności karnej skarbowej).