Praca obcokrajowca bez podatku dochodowego w Polsce?

Przeczytaj także: Sankcje za brak zaliczki na podatek dochodowy pracownika

Powyższe przedstawimy na przykładzie zatrudnionego w oparciu o umowę o pracę w polskiej firmie obywatela Niemiec, który jednakże pracę tę świadczy w swoim kraju. Jak się okaże, mimo że pracodawcą jest firma polska, podatek dochodowy od wypłacanego takiemu pracownikowi wynagrodzenia w Polsce nie wystąpi. Dlaczego?

Art. 3 ust. 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej updof) mówi, że osoby fizyczne, jeżeli nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsca zamieszkania, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów (przychodów) osiąganych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Za dochody (przychody) osiągane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się przy tym w szczególności dochody (przychody) z (art. 3 ust. 2b updof):

1. pracy wykonywanej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy, bez względu na miejsce wypłaty wynagrodzenia;
2. działalności wykonywanej osobiście na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, bez względu na miejsce wypłaty wynagrodzenia;
3. działalności gospodarczej prowadzonej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
4. położonej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nieruchomości, w tym ze sprzedaży takiej nieruchomości.

Ewentualny przepis, który mógłby tutaj mieć zastosowanie do opodatkowania tak uzyskanego wynagrodzenia obcokrajowca, to przytoczony wyżej pkt 1. Niemniej już on wskazuje, że tyczy się jedynie pracy wykonywanej w Polsce, zaś nasz obcokrajowiec pracuje w swoim państwie (czyli Niemczech). Trzeba jednak pamiętać, że ustawodawca podał tutaj jedynie przykładowe wyliczenie przychodów osiąganych na terytorium RP przez nierezydentów, w związku z czym można by się pokusić o próbę opodatkowania wynagrodzenia pracownika z naszego przykładu w Polsce.

Nie można jednak zapominać, że przepisy updof stosuje się z uwzględnieniem zapisów właściwych umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. W przypadku Niemiec jest to umowa między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku, podpisana w Berlinie dnia 14 maja 2003 r. (Dz.U. z 2005 r. nr 12 poz. 90; dalej umowa).

Art. 15 ust. 1 umowy (dotyczący pracy najemnej) wskazuje, że uposażenia, płace i podobne wynagrodzenia, które osoba mająca miejsce zamieszkania w Umawiającym się Państwie otrzymuje z pracy najemnej, podlegają opodatkowaniu tylko w tym Państwie, chyba że praca najemna wykonywana jest w drugim Umawiającym się Państwie. Jeżeli praca jest tak wykonywana, to otrzymywane za nią wynagrodzenie może być opodatkowane w tym drugim Państwie.

Kolejne ustępy przytoczonego przepisu wskazują, kiedy występują odstępstwa od powyższej reguły, jednakże w naszym przypadku żaden z nich nie ma zastosowania.

Art. 15 ust. 1 umowy zatem ściśle wiąże miejsce opodatkowania wynagrodzenia pracownika z miejscem faktycznego świadczenia pracy. W naszym przypadku obywatel Niemiec (a więc Umawiającego się Państwa) świadczy pracę w Niemczech. Co za tym idzie, w Niemczech też otrzymywane z tego tytułu wynagrodzenie będzie opodatkowane. Odstępstwo od tej zasady dotyczy jedynie sytuacji, w której to nasz obcokrajowiec świadczyłby swoją pracę w Polsce (a więc w drugim Umawiającym się Państwie). Tutaj to drugie Państwo (Polska) mogłoby wynagrodzenie to opodatkować. Ponieważ jednak przypadek ten nie występuje, polska firma wypłacająca obywatelowi Niemiec wynagrodzenie za świadczoną na jej rzecz pracę, ale na terytorium Niemiec, nie powinna obciążać go polskim podatkiem dochodowym. Wynagrodzenie to będzie bowiem opodatkowane tylko w Niemczech (wg reguł tam panujących).

Zgodnie z art. 32 ust. 5 updof polski zakład pracy nie powinien tutaj pobierać zaliczki na podatek dochodowy.