Nadpłata podatku na zaległości i zobowiązania podatkowe

Przeczytaj także: Nadpłata w zeznaniu rocznym a niezapłacone zaliczki na podatek

Art. 76 §1 ustawy Ordynacja podatkowa (dalej Op.) mówi wprost: Nadpłaty wraz z ich oprocentowaniem podlegają zaliczeniu z urzędu na poczet zaległości podatkowych wraz z odsetkami za zwłokę, odsetek za zwłokę określonych w decyzji, o której mowa w art. 53a, oraz bieżących zobowiązań podatkowych. Dopiero w razie ich braku podlegają zwrotowi.

Jak zatem wynika z powyższego, aby podatnik otrzymał nadpłacony podatek, nie mogą u niego występować zaległości podatkowe czy bieżące zobowiązania podatkowe. Jeżeli takowe są, fiskus z urzędu zaliczy na ich poczet powstałą nadpłatę. W takim przypadku organ podatkowy wyda stosowne postanowienie, na które służy podatnikowi zażalenie.

Co ważne, w opisanych sytuacjach podatnik nie musi składać do urzędu skarbowego wniosku o zaliczenie nadpłaty na poczet występujących u niego zaległości. Organ podatkowy sam dokonuje takiego zaliczenia zgodnie z art. 55 §2 i art. 62 §1 Op (o czym mówi art. 76a §1 Op.). W tym drugim przepisie ustawodawca wskazał, że w przypadku, gdy na podatniku ciążą zobowiązania podatkowe z różnych tytułów, organ podatkowy zaliczy powstałą nadpłatę na poczet podatku, począwszy od zobowiązania o najwcześniejszym terminie płatności, chyba że podatnik wskaże na poczet którego zobowiązania nadpłata taka ma zostać zaliczona.

Dopiero w przypadku braku zaległości czy bieżących zobowiązań podatkowych urząd dokonuje zwrotu nadpłaty podatnikowi na wskazany przez niego rachunek bankowy bądź w gotówce, gdy podatnik nie jest obowiązany do posiadania takiego rachunku, chyba że zażąda on zwrotu nadpłaty na rachunek bankowy (art. 77b §1 Op.). Warto przy tym pamiętać, że nadpłata, której wysokość nie przekracza kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym, podlega zwrotowi wyłącznie w kasie, zaś nadpłata zwracana przekazem pocztowym jest pomniejszana o koszty jej zwrotu.

Podatnik może przy tym złożyć wniosek o zaliczenie nadpłaty w całości lub części na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych. W takim przypadku organ podatkowy nie dokonuje zwrotu nadpłaty, a zalicza ją na poczet wskazanych we wniosku przez podatnika przyszłych zobowiązań.

Decyzja nieostateczna a zaliczenie nadpłaty
W omawianej kwestii warto przytoczyć interpretację ogólną Ministra Finansów z dnia 11 kwietnia 2013 r. nr PK4/8012/75/AAN/13/RD-32130 dotyczącą zaliczenia nadpłaty na poczet zaległości wynikających z decyzji nieostatecznych, którym nie nadano rygoru natychmiastowej wykonalności.

W interpretacji tej autor wskazał, że nie należy zaliczać nadpłat na poczet zaległości podatkowych wynikających z takich decyzji. Niemniej nie ma przeszkód do wykonywania decyzji nieostatecznej wskutek zaliczenia nadpłaty na wniosek strony lub za jej zgodą. Wstrzymanie wykonania decyzji nie pozbawia bowiem strony możliwości dobrowolnego jej wykonania lub zaliczenia nadpłaty na poczet zaległości podatkowej. Jeżeli intencją strony jest dobrowolna zapłata podatku, to organ podatkowy, mimo wstrzymania wykonania decyzji powinien ją respektować.

Tym samym obecnie organ podatkowy nie może sam zaliczyć nadpłaty podatku na poczet zaległości czy zobowiązań podatkowych wynikających z decyzji nieostatecznej. Może jednak to uczynić na wniosek podatnika bądź za jego zgodą. Przed wydaniem powyższej interpretacji organy podatkowe z reguły wyrażały pogląd odmienny.