Alimenty: zwolnienia w podatku dochodowym

Przeczytaj także: Dobrowolne/przymusowe alimenty w zeznaniu podatkowym PIT 2014

Na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych alimenty kwalifikują się do przychodów z innych źródeł i podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych wg skali podatkowej. Co za tym idzie, występuje także obowiązek wykazania ich wartości w zeznaniu rocznym. Niemniej wykazywać w rocznym PIT ich nie trzeba, a co za tym idzie, także płacić z tego tytułu podatku, jeżeli alimenty takie z podatku będą zwolnione. Stosowne zwolnienie znalazło się natomiast w art. 21 ust. 1 pkt 127 ustawy i mówi ono, że wolne od podatku są alimenty:
a) na rzecz dzieci, które nie ukończyły 25 roku życia, oraz dzieci bez względu na wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymują zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
b) na rzecz innych osób niż wymienione w lit. a), otrzymane na podstawie wyroku sądu lub ugody sądowej, do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 700 zł.

Co za tym idzie, w zależności od tego, kto jest adresatem alimentów, ustawodawca zwolnił je całkowicie bądź częściowo z podatku. I tak podatku z tego tytułu nie zapłacą dzieci:

• które nie ukończyły 25 roku życia, oraz
• bez względu na wiek, które otrzymują zasiłek (dodatek) pielęgnacyjnych lub rentę socjalną

Nie ma tutaj znaczenia wysokość otrzymywanych alimentów. Jak nietrudno się domyślić, ich wartości nie wykazuje się także w rozliczeniu rocznym.

Nie zawsze jednakże tylko dzieci są beneficjentami alimentów. Niekiedy bowiem takowe przykładowo otrzymuje jeden z małżonków od drugiego. Te korzystają ze zwolnienia jedynie do wysokości 700 zł miesięcznie. Niemniej aby zastosowanie zwolnienia było możliwe, muszą być one zasądzone wyrokiem sądu bądź przyznane na podstawie ugody sądowej. W takim przypadku oczywiście ich wartości również nie wykazuje się w zeznaniu rocznym.

Może przy tym powstać wątpliwość, jak postąpić w sytuacji, gdy miesięczna kwota zasądzonych alimentów mieści się w powyższym limicie, jednakże podatnik otrzymuje je jednorazowo za kilka miesięcy i wtedy kwota faktycznie otrzymana w danym miesiącu jest wyższa. Otóż dla zastosowania omawianego zwolnienia istotna jest kwota miesięcznych alimentów zasądzonych bądź ustalonych w ugodzie sądowej, a nie ich kwota otrzymana w danym miesiącu. Zatem jednorazowe otrzymanie alimentów za kilka zaległych miesięcy, gdy ich miesięczna wartość nie przekracza 700 zł, w całości korzysta ze zwolnienia.

Oczywiście jeżeli zasądzone (bądź określone na podstawie ugody sądowej) zostały alimenty w wyższej kwocie, opodatkowaniu podlega ich wartość otrzymana ponad omawiany limit.

Inne alimenty z podatkiem
Nie zawsze jednak alimenty (na rzecz osób innych aniżeli dzieci, o których mowa była wyżej) są płacone na podstawie wyroku czy ugody sądowej. W niektórych przypadkach bowiem alimenty mogą przykładowo być otrzymywane na podstawie postanowienia sądu.

W kwestii ich ewentualnego zwolnienia z podatku wypowiedział się Maciej Grabowski - podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów, w odpowiedzi na interpelację poselską nr 11792. W odpowiedzi tej czytamy:
„(…) Zwolnieniem objęte są również alimenty na rzecz innych osób do kwoty 700 zł miesięcznie, o ile mają charakter ostateczny, tj. ich wysokość została ustalona wyrokiem sądu lub ugodą sądową kończącą postępowania w danej sprawie (a nie w drodze postanowienia wydanego w czasie trwania postępowanie zabezpieczającego mającego charakter pomocniczy w stosunku do postępowania rozpoznawczego oraz postępowania egzekucyjnego).(…)

Reasumując, uprzejmie informuję, iż w obecnym stanie prawnym świadczenia o charakterze alimentacyjnym, które nie mieszczą się w zakresie zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 127, lub nie są świadczeniami na zaspokojenie potrzeb rodziny, o których mowa w art. 27 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, objętych wspólnością majątkową małżeńską, stanowią podlegający opodatkowaniu przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.(…)”

Tym samym zdaniem resortu finansów osoby otrzymujące alimenty na podstawie postanowienia sądu (a nie wyroku bądź ugody sądowej) powinny opodatkować pełną wartość tych świadczeń i wykazać je w całości w zeznaniu rocznym.