Rozliczenie kosztów bezpośrednich w podatku dochodowym

Przeczytaj także: Księgowanie kosztów bezpośrednich po kilku latach?

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Spółka zajmuje się wydobyciem rud miedzi i przetwarzaniem tych rud oraz sprzedaży wyprodukowanej miedzi, metali szlachetnych i pozostałych metali nieżelaznych. W związku z tą działalnością nabywała m.in. energię elektryczną od podmiotów trzecich oraz usługi przesyłu i dystrybucji tejże energii. Zakupy te były dokumentowane fakturami VAT przez sprzedającego oraz kwalifikowane przez spółkę zarówno do kosztów bezpośrednich jak i pośrednich. W latach 2008 i 2009 spółka dokonała zakupu usług przesyłania i dystrybucji energii od dostawcy zewnętrznego po cenach wynikających z taryf nie zawierających tzw. stawki jakościowej, która winna być naliczana. W 2010 r. spółka zawarła w tym zakresie porozumienie z dostawcą, w którym to strony postanowiły, że spółka ureguluje kwoty tej stawki jakościowej za lata 2008-2009, na co dostawca wystawi fakturę korygującą. Na dzień złożenia wniosku księgi rachunkowe spółki za lata 2008 i 2009 zostały już zamknięte, a sprawozdanie finansowe sporządzone i opublikowane. Ponadto do tej pory dostawca usług nie wystawił jeszcze faktury korygującej. W związku z tym zadano pytanie, czy spółka może poniesione w 2010 r. wydatki z tytułu podwyższenia ceny nabytej energii elektrycznej za rok 2008, stanowiącej koszty bezpośrednie, zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów roku 2010? W przedmiotowej sprawie, uwzględniając uzasadnienie wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 28 lutego 2011 r. sygn. akt I SA/Wr 1457/10 oraz wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 lutego 2013 r. sygn. akt II FSK 1298/11, organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 (…).

Kliknij, aby powiekszyć

fot. apops - Fotolia.com

Rozliczenie kosztów bezpośrednich w podatku dochodowym

Koszty podatkowe (bezpośrednie) poniesione po sporządzeniu sprawozdania finansowego za 2008 r. a dotyczące przychodów roku 2008 należy potrącić w roku podatkowym następującym po roku za który sporządzane jest sprawozdanie, tj. w 2009 r. Nie ma możliwości potrącenia ich w następnych latach nawet jeżeli w nich zostały poniesione.

Powyższe oznacza, że wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, po wyłączeniu zastrzeżonych w ustawie, są kosztami uzyskania przychodów, o ile pozostają w związku przyczynowo - skutkowym z osiąganymi przychodami bądź służą zabezpieczeniu lub zachowaniu źródła przychodów.
Kosztem uzyskania przychodów będzie zatem taki koszt, który spełnia łącznie następujące warunki:
• został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika,
• jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
• pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
• poniesiony został w celu uzyskania przychodów, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów,
• został właściwie udokumentowany,
• nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ww. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Należy przy tym zauważyć, że definicja sformułowana przez ustawodawcę ma charakter ogólny. Z tego względu, każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów. W pozostałych przypadkach, należy zaś zbadać istnienie związku przyczynowego pomiędzy poniesieniem kosztu a powstaniem przychodu lub realną szansą powstania przychodów podatkowych, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania.

W oparciu o kryterium stopnia tego powiązania, ustawodawca wyróżnia koszty podatkowe bezpośrednio związane z przychodami, których poniesienie przekłada się wprost na uzyskanie konkretnych przychodów (możliwe jest ustalenie, w jakim okresie i w jakiej wysokości powstał związany z nimi przychód) oraz inne niż bezpośrednio związane z przychodami, których nie można w taki sposób przypisać do określonych przychodów, ale są racjonalnie uzasadnione jako prowadzące do ich osiągnięcia (tzw. koszty pośrednie).