Korekta deklaracji VAT-7 a czynności sprawdzające

Przeczytaj także: Odliczenie VAT: korekta deklaracji

Kiedy podatnik nie może złożyć skutecznej korekty deklaracji
Co do zasady, podatnik może w każdym czasie złożyć korektę deklaracji. Jeśli bowiem sam zauważy błędy w deklaracji, powinien mieć możliwość ich naprawienia, bez ponoszenia negatywnych skutków takiego stanu rzeczy. Jednak w pewnych wypadkach korekta deklaracji nie jest możliwa. Sytuacje, w których prawo to ulega zawieszeniu określają przepisy Ordynacji Podatkowej. Zgodnie z art. 81b § 1 Ordynacji Podatkowej, uprawnienie do skorygowania deklaracji ulega zawieszeniu na czas trwania postępowania podatkowego lub kontroli podatkowej, w zakresie objętym tym postępowaniem lub kontrolą. Prawo do skorygowania deklaracji przysługuje nadal po zakończeniu kontroli podatkowej, a w przypadku postępowania podatkowego jest ograniczone do zakresu, który nie był objęty decyzją określającą wysokość zobowiązania podatkowego. Ponadto, na mocy przepisów Ustawy o kontroli skarbowej, prawo do skorygowania deklaracji ulega zawieszeniu także na czas trwania postępowania kontrolnego prowadzonego na podstawie tych przepisów przez urzędy kontroli skarbowej.

Charakter czynności sprawdzających
Z założenia, czynności sprawdzające są najmniej inwazyjną formą kontrolowania podatników przez organy podatkowe. Czynności o charakterze sprawdzającym mogą zostać przez organ podjęte przede wszystkim w celu sprawdzenia terminowości składania deklaracji oraz ich formalnej poprawności. Mają one charakter wstępny, a dopiero poczynione w ich trakcie ustalenia mogą doprowadzić do wszczęcia kontroli podatkowej lub postępowania podatkowego.

Jak w praktyce wyglądają takie czynności sprawdzające w przypadku, gdy organ ma wątpliwości co do poprawności złożonej przez podatnika deklaracji VAT-7? Przede wszystkim organ może żądać od podatnika wyjaśnień czy udostępnienia dokumentów, np. faktur od kontrahentów, z których wynikać będzie kwota wykazanego podatku. Rozpoczęcie czynności sprawdzających, w przeciwieństwie do postępowania podatkowego i kontroli podatkowej, dla których wszczęcia wymagane jest odpowiednio postanowienie lub upoważnienia, nie jest sformalizowane. Można powiedzieć, że czynności sprawdzające rozpoczynają się niejako milcząco, bo organ nie wydaje w tym zakresie żadnego postanowienia ani upoważnienia. Podobnie, zakończenie czynności sprawdzających nie następuje w żaden sformalizowany sposób.

Korekta deklaracji w trakcie czynności sprawdzających
Jak wspomniano powyżej, przepisy Ordynacji Podatkowej przewidują zawieszenie prawa do dokonania korekty deklaracji na czas trwania kontroli podatkowej lub postępowania podatkowego, a także – w określonych sytuacjach – po zakończeniu postępowania podatkowego. Przepisy nie wymieniają natomiast czynności sprawdzających jako zdarzenia, które ograniczałoby prawo do skorygowania błędnie wypełnionej deklaracji. Należy zatem uznać, że podatnik może skorygować deklarację także w trakcie prowadzenia wobec niego czynności sprawdzających oraz po ich zakończeniu. Pogląd ten potwierdzają również sądy administracyjne. Przykładowo, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi w wyroku z 13 kwietnia 2004 r. (sygn. I SA/Łd 620/03) stwierdził, że czynności sprawdzające nie są przeszkodą do dokonania korekty deklaracji w podatku VAT. Nie są bowiem tożsame z kontrolą podatkową.

Jakie więc praktyczne wątpliwości mogą napotkać podatnicy, skoro przepisy pozwalają na skorygowanie deklaracji w trakcie czynności sprawdzających? Po pierwsze, mogą zdarzyć się sytuacje, w których organ nie uwzględni korekty dokonanej w trakcie czynności sprawdzających, a przed wszczęciem kontroli lub postępowania podatkowego. W przeszłości zdarzało się, że organ nie uznawał korekt deklaracji w sytuacji, gdy wobec podatnika prowadzone były czynności sprawdzające związane z kontrolą podatkową wszczętą u jego kontrahenta. Organy próbowały argumentować, że prowadzenie kontroli podatkowej powinno ograniczać prawo do skorygowania deklaracji także innych podmiotów niż kontrolowanego podatnika. Sądy administracyjne potwierdziły jednak, że taka rozszerzająca interpretacja przepisów podatkowych jest niedopuszczalna. Po drugie, biorąc pod uwagę, że w trakcie postępowania, kontroli czy czynności sprawdzających organy podatkowe często dokonują podobnych czynności (np. żądają wyjaśnień lub udostępnienia dokumentów), podatnik może mieć wątpliwości co do tego, z którą formą działania organu ma do czynienia. W takim przypadku podatnik powinien zweryfikować, czy w danym zakresie otrzymał postanowienie o wszczęciu postępowania lub upoważnienie do przeprowadzenia kontroli podatkowej. Jeśli nie, będzie to oznaczało, że organ prowadzi jedynie czynności sprawdzające, a prawo podatnika do złożenia korekty deklaracji w tym zakresie nie jest ograniczone.

Przykład: Wobec podatnika prowadzona jest kontrola podatkowa w zakresie podatku VAT za rok 2012. Jednocześnie Naczelnik Urzędu Skarbowego zażądał od podatnika wyjaśnień w przedmiocie rozliczenia podatku VAT za styczeń 2013 r. W tym czasie podatnik zauważył, że w deklaracji VAT-7 za styczeń 2013 r. wykazał błędną kwotę podatku naliczonego. Ponieważ w przedmiocie rozliczeń podatku VAT za styczeń 2013 r. nie jest prowadzone postępowanie ani kontrola podatkowa, podatnik będzie miał prawo do skorygowania deklaracji VAT-7 za ten okres.