Nienależny podatek od spadku nabytego w latach 2007-2008

Przeczytaj także: Ostatnie dni na odzyskanie podatku od spadku

W latach 2007 – 2008 wskazany przepis przewidywał jedynie miesięczny termin na zgłoszenie nabycia spadku do urzędu skarbowego, co w wielu przypadkach – pomimo istniejącego zwolnienia – z uwagi na niezachowanie tego terminu, prowadziło do opodatkowania spadku.

Ze względu na istniejące na tym tle spory kwestia zgodności niniejszej regulacji prawnej z Konstytucją stała się przedmiotem rozważań Trybunału Konstytucyjnego, który dnia 4 czerwca 2013 r. wydał orzeczenie w tym zakresie (sygn. akt P 43/11). Zgodnie ze stanowiskiem TK art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 oraz z 2011 r. Nr 75, poz. 398, Nr 85, poz. 458, Nr 149, poz. 887 i Nr 171, poz. 1016), w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2007 r. do 31 grudnia 2008 r., w zakresie, w jakim przewiduje miesięczny termin złożenia zgłoszenia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego nabycia w drodze dziedziczenia własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jest niezgodny z wywiedzioną z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej zasadą zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa.

Jak wskazał Trybunał „powodem naruszenia zasady zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa jest bowiem mechanizm prawny, którego elementami były krótki termin o charakterze materialnym, uzależniony od czynności procesowych stron początek biegu tegoż terminu oraz zróżnicowana praktyka stosowania pieczęci o nadaniu klauzuli prawomocności oraz zróżnicowana praktyka organów administracji w zakresie wymogu udokumentowania dnia powstania obowiązku podatkowego”.

Osoby, które uchybiły ówcześnie obowiązującemu miesięcznemu terminowi, w konsekwencji były zobowiązane do zapłaty podatku od spadku ustalonego według reżimu właściwego dla pierwszej grupy podatkowej. Bez znaczenia pozostawał przy tym fakt, iż znajdowały się w kręgu osób najbliższych dla spadkodawcy bowiem niedochowanie terminu, bez względu na przyczynę, oznaczało obowiązek zapłaty podatku.

Jednakże w następstwie wydanego przez Trybunał Konstytucyjny orzeczenia osobom, które znalazły się w takiej sytuacji, przysługuje możliwość złożenia wniosku o wznowienie postępowania. Na taką możliwość wskazują przepisy art. 240 § 1 pkt 8 w zw. z art. 242 § 2 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa.

Wznowienie postępowania pozwoli wszystkim, którzy na skutek okoliczności wskazanych w wyroku byli zobowiązani do zapłacenia podatku od spadku – na jego odzyskanie.

W tym celu konieczne będzie złożenie do organu, który wydał decyzję w ostatniej instancji wniosku o wznowienie postępowania w nieprzekraczalnym terminie miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału, a więc maksymalnie do dnia 18 lipca 2013 r.