Współwłasność nieruchomości a jej amortyzacja

Przeczytaj także: Remont dachu w wartość początkową środka trwałego?

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Do śmierci, tj. 13.10.2012 r. żona wnioskodawcy prowadziła działalność gospodarczą, w której wykorzystywały nieruchomości będące środkami trwałymi. Nieruchomości te zostały nabyte w trakcie trwania małżeństwa jako ustawowa współwłasność małżeńska. Po śmierci żony sąd rejonowy wydał postanowienie stwierdzające nabycie spadku. Przedmiotowe nieruchomości stały się w 4/6 własnością wnioskodawcy i po 1/6 jego małoletnich dzieci. Po śmierci żony, wnioskodawca jako następca prawny kontynuuje działalność gospodarczą żony na podstawie własnego wpisu do CEIDG w tym samym zakresie. Środki trwałe w całości zostały przeniesione do jego działalności i zarejestrowane w jego ewidencji środków trwałych. Umowy najmu zawarte przez żonę z najemcami zostały aneksowane przez wnioskodawcę celem ich kontynuacji.
Przychody z tytułu najmu oraz ponoszone wszelkie koszty związane z utrzymaniem i remontami nieruchomości są wykazywane w dokumentacji księgowej działalności wnioskodawcy. Zadał on pytanie, czy w takim przypadku amortyzacja wskazanych nieruchomości w całości może być traktowana jako koszt uzyskania przychodu? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Kwestie praw i obowiązków następców prawnych uregulowane zostały w Rozdziale 14 Działu III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 749).

Kliknij, aby powiekszyć

fot. Elnur - Fotolia.com

Współwłasność nieruchomości a jej amortyzacja

W przypadku wykorzystywania w działalności gospodarczej majątku stanowiącego własność podatnika i jego małoletnich dzieci, może on dokonywać odpisów amortyzacyjnych jedynie od wartości początkowej w części na niego przypadającej tych środków trwałych. Na powyższe nie ma wpływu fakt, że wykorzystuje te składniki majątkowe w całości w prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej.

Jak stanowi art. 97 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, spadkobiercy podatnika, z zastrzeżeniem § 2, przejmują przewidziane w przepisach prawa podatkowego majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy. Natomiast § 2 ww. artykułu przewiduje, że jeżeli, na podstawie przepisów prawa podatkowego, spadkodawcy przysługiwały prawa o charakterze niemajątkowym, związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, uprawnienia te przechodzą na spadkobierców pod warunkiem dalszego prowadzenia tej działalności na ich rachunek.

Jak wynika z powołanego wyżej art. 97 § 1 - 2 ustawy Ordynacji podatkowej określającego zakres przejmowanych przez spadkobierców praw, prawa majątkowe spadkodawcy przejmują z mocy prawa bezwarunkowo, natomiast prawa niemajątkowe tylko pod warunkiem kontynuowania działalności prowadzonej wcześniej przez spadkodawcę. Jednakże zauważyć należy, iż w przypadku kontynuowania działalności spadkodawcy, precyzyjne rozgraniczenie praw majątkowych od praw niemajątkowych przestaje mieć decydujące znaczenie. Wówczas niezależnie od charakteru przedmiotowych praw z mocy prawa może z nich korzystać następca prawny.

W tym miejscu wyjaśnić należy, iż następstwo prawne polega na przejściu z jednego podmiotu na drugi określonych praw i obowiązków. W przypadku prawa podatkowego mamy do czynienia z pochodnym nabyciem praw, kiedy to następca prawny nabywa prawa i obowiązki przysługujące jego poprzednikowi prawnemu. Jest to nabycie translatywne, gdyż dotyczy praw poprzednio już istniejących. W prawie podatkowym z reguły ma miejsce następstwo prawne pod tytułem ogólnym (sukcesja uniwersalna), kiedy to mocą jednego zdarzenia prawnego dochodzi do nabycia całego lub części majątku, a nabywca wchodzi zarówno w prawa jak i w obowiązki swego poprzednika prawnego.

Jak już wskazano, przedmiotem następstwa podatkowego są prawa i obowiązki wynikające z przepisów prawa podatkowego, przy czym zgodnie z art. 3 pkt 2 powołanej ustawy Ordynacja podatkowa, rozumie się przez to prawa i obowiązki zawarte we wszelkich aktach normatywnych prawa podatkowego.

Do odpowiedzialności spadkobierców za zobowiązania podatkowe spadkodawcy stosuje się przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) o przyjęciu lub odrzuceniu spadku oraz o odpowiedzialności za długi spadkowe (art. 98 § 1 Ordynacji podatkowej).

Art. 924 ww. ustawy Kodeks cywilny przesądza, że spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego).

Prawa i obowiązki zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na spadkobierców. Z tym momentem następuje ustalenie, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej.

Zgodnie z art. 135 ustawy Ordynacja podatkowa, zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych w sprawach podatkowych ocenia się według przepisów prawa cywilnego, jeżeli przepisy prawa podatkowego nie stanowią inaczej.

Zdolność prawna to zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków. Zdolność do czynności prawnych to zdolność do nabywania praw i obowiązków poprzez własne działania lub zaniechania (w drodze czynności prawnych).