Sprzedaż nieruchomości: przychód w dacie aktu notarialnego

Przeczytaj także: Zakup mieszkania przed sprzedażą a zwolnienie z podatku dochodowego

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

W ramach prowadzonej firmy wnioskodawca dokonuje przebudowy i nadbudowy wraz ze zmianą sposobu użytkowania budynku biurowego na http://www.podatki.egospodarka.pl/76511,Garaz-w-budynku-mieszkalnym-a-podatek-od-nieruchomosci,1,65,1.html budynek mieszkalny> wielorodzinny z funkcją usługową na parterze. Będzie on także ustanawiać odrębną własność lokali znajdujących się w tym budynku i je sprzedawać. Obecnie zawierane są z kupującymi przedwstępne umowy sprzedaży na poszczególne lokale wraz z udziałem w nieruchomości i urządzeniach wspólnych. Wydanie lokalu do dalszego zagospodarowania nastąpi po oddaniu budynku do użytku, z reguły po dokonaniu przez kupującego wszystkich płatności wynikających z umowy, na podstawie protokołu zdawczo-odbiorczego. Od dnia odbioru kupujący uzyskuje prawo do dysponowania lokalem w zakresie prowadzenia robót wykończeniowych lecz bez możliwości zamieszkania w nim. Zamieszkać w lokalu kupujący będzie mógł dopiero po zawarciu umowy przyrzeczonej. Umowa ta, w formie aktu notarialnego zostanie zawarta do końca lipca 2013 r., po wykonaniu lokalu w standardzie opisanym w załączniku do umowy i po dokonaniu technicznego odbioru lokalu mieszkalnego, po uzyskaniu ostatecznej decyzji o pozwoleniu na użytkowanie budynku i uzyskaniu zaświadczenia o samodzielności lokalu mieszkalnego oraz ewentualnie innych dokumentów niezbędnych do założenia księgi wieczystej dla lokalu mieszkalnego i na ogół po zapłacie na rzecz sprzedającego pełnej ceny przedmiotu umowy. Wnioskodawca zadał pytanie, w jaki sposób ustalić moment powstania przychodu w podatku dochodowym od osób fizycznych w stosunku do sprzedawanych lokali? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 361 ze zm.), za przychody z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

Stosownie do przepisu art. 14 ust. 1c wymienionej ustawy, za datę powstania przychodu, o którym mowa w ust. 1, uważa się, z zastrzeżeniem ust. 1e, 1h i 1i, dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi, albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień:
1. wystawienia faktury albo
2. uregulowania należności.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. Constantinos - Fotolia.com

Sprzedaż nieruchomości: przychód w dacie aktu notarialnego

Wpłata zaliczki (raty), czy też spisanie protokołu zdawczo-odbiorczego nie powodują przeniesienia prawa własności nieruchomości lokalowej. Zatem, za datę powstania przychodu należnego z tytułu budowy i sprzedaży lokalu należy uznać datę przeniesienia własności wynikającą z aktu notarialnego.

Jednocześnie, na podstawie art. 14 ust. 3 pkt 1 ww. ustawy do przychodów, o których mowa w ust. 1 i 2, nie zalicza się pobranych wpłat lub zarachowanych należności na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych, a także otrzymanych pożyczek i kredytów oraz zwróconych pożyczek, z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek. (…)

Stosownie do art. 535 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się zapłacić sprzedawcy cenę.

Dyspozycja tego przepisu wskazuje, iż umowa sprzedaży jest umową dwustronnie zobowiązującą. Obowiązkiem sprzedającego jest przeniesienie na kupującego własności rzeczy i wydanie mu tej rzeczy. Kupujący natomiast zobowiązuje się odebrać rzecz i zapłacić sprzedającemu cenę.

Ponadto wskazać należy, iż w świetle art. 155 § 1 ww. ustawy, umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

W myśl art. 158 K.c., umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości musi być zawarta w formie aktu notarialnego. To samo dotyczy umowy przenoszącej własność, która zostaje zawarta w celu wykonania istniejącego uprzednio zobowiązania do przeniesienia własności nieruchomości.

Wymóg dochowania formy notarialnej jest warunkiem koniecznym ważności takiej umowy. Do momentu podpisania umowy w tej formie, sprzedaż nieruchomości nie dochodzi więc do skutku. Oznacza to, że momentem sprzedaży (odpłatnego przeniesienia własności) nieruchomości, jest dzień podpisania przez strony umowy przenoszącej prawo własności nieruchomości, zawartej w formie aktu notarialnego.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny i zdarzenie przyszłe oraz przepisy prawa podatkowego należy więc stwierdzić, że powstanie przychodu należnego, w przypadku sprzedaży rzeczy, ustawodawca uzależnia od „wydania rzeczy”, które należy rozumieć jako czynność związaną z przeniesieniem prawa własności. Moment przeniesienia własności nieruchomości został określony w art. 155 § 1 Kodeksu cywilnego. Natomiast art. 158 Kodeksu cywilnego określa właściwą formę dla tej czynności prawnej. Umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. To samo dotyczy umowy przenoszącej własność, która została zawarta w celu wykonania istniejącego uprzednio zobowiązania do przeniesienia własności nieruchomości.

Reasumując, w świetle prawa cywilnego bezwzględnym warunkiem ważności umowy sprzedaży nieruchomości jest jej zawarcie w formie aktu notarialnego. Toteż, wpłata zaliczki (raty), czy też spisanie protokołu zdawczo-odbiorczego nie powodują przeniesienia prawa własności nieruchomości lokalowej. Powstanie przychodu należnego związane jest z wydaniem rzeczy lub zbyciem prawa majątkowego. Zatem, za datę powstania przychodu należnego z tytułu budowy i sprzedaży lokalu należy uznać datę przeniesienia własności wynikającą z aktu notarialnego. (…)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów