Zwolnienie pracownika: odprawa a podatek dochodowy

Przeczytaj także: Zwolnienie pracownika: odszkodowanie a podatek

Przedsiębiorcy zatrudniający co najmniej 20 pracowników muszą pamiętać, że zastosowanie do nich ma ustawa z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. nr 90 poz. 844 z późn. zm.), która wskazuje m.in., że w przypadku rozwiązania z pracownikiem stosunku pracy w ramach zwolnień grupowych, przysługuje mu odprawa pieniężna w wysokości:

1. jednomiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 2 lata;
2. dwumiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy od 2 do 8 lat;
3. trzymiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy ponad 8 lat.

Odprawa taka należy się także zwalnianym pracownikom, z którymi stosunki pracy nie są rozwiązywane w ramach zwolnień grupowych, lecz to następuje z przyczyn niedotyczących tych pracowników, gdy stanowią one wyłączny powód uzasadniający zwolnienie.

Odprawę pieniężną ustala się tutaj według zasad obowiązujących przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy.

Co się z kolei tyczy uprawnień pracownika związanych z nieuzasadnionym lub niezgodnym z prawem wypowiedzeniem umowy o pracę przez pracodawcę, stosowne regulacje znalazły się w Kodeksie pracy (Dział Pierwszy, Rozdział II, Oddział 4). Pracownik może tutaj wnieść odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę do sądu pracy. Ten, w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nie określony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę może zaś orzec m.in. o odszkodowaniu.

Odszkodowanie takie są przyznaje w wysokości wynagrodzenia pracownika za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.

W zakresie podatku dochodowego, w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca zwolnił od tego podatku otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Zwolnienie to nie dotyczy jednak m.in.

• określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę
• odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników
• odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji
• odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe

Jak zatem wynika z powyższego, omówiona wyżej odprawa za zwolnienie pracownika z przyczyn dotyczących zakładu pracy nie jest zwolniona z podatku. Pracodawca wypłacając ją winien od niej pobrać zaliczkę na podatek i wpłacić ją na konto urzędu skarbowego (przychód taki jest zaliczany u pracownika do przychodów ze stosunku pracy).

Inaczej jest z zasądzonym przez sąd (w tym także w drodze ugody) odszkodowaniem wypłacanym z tytułu nieuzasadnionego rozwiązania umowy o pracę dokonywanym na podstawie Kodeksu pracy. Mieści się ono bowiem w ramach wskazanego zwolnienia, a co za tym idzie, przy jego wypłacie zaliczki pracodawca pobierać nie powinien.