Zapłata gotówką za zakup od rolnika na fakturę VAT RR

Przeczytaj także: Faktura VAT RR a zaliczka na produkty rolne

Rozpatrzmy następującą sytuację: Firma kupuje płody rolne od rolników ryczałtowych. Ci jednak często albo nie posiadają rachunku bankowego, albo pomimo jego posiadania żądają otrzymania zapłaty gotówką w dniu sprzedaży, na co nabywca przystaje. Czy w takich przypadkach także należy wystawiać faktury VAT RR? Co ze zryczałtowanym zwrotem podatku?

Art. 115 ustawy o VAT mówi, że jeżeli dokonującym dostawy produktów rolnych jest rolnik ryczałtowy, zaś nabywcą czynny podatnik VAT, temu pierwszemu przysługuje zryczałtowany zwrot podatku z tytułu nabywania niektórych środków produkcji dla rolnictwa opodatkowanych VAT-em. Kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku wypłaca tutaj rolnikowi nabywca.

Nabywca jest także zobowiązany do wystawienia na powyższą transakcję faktury, oznaczonej jako „Faktura VAT RR”. Szczegóły w tym zakresie zawiera art. 116 ustawy o VAT. Faktura taka pewnymi elementami odbiega od zwykłych faktur. Musi m.in. zawierać NIP lub PESEL rolnika, numer jego dowodu osobistego lub innego dokumentu stwierdzającego jego tożsamość, a także datę wydania tego dokumentu i nazwę organu który tego dokonał (oczywiście w przypadku, gdy rolnikiem jest osoba fizyczna).

Konieczne jest także zawarcie na takiej fakturze oświadczenia rolnika o następującym brzmieniu: "Oświadczam, że jestem rolnikiem ryczałtowym zwolnionym od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług."

Faktura VAT RR zawiera przy tym także kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku, o której mowa była wyżej. Tę oblicza się jako iloczyn stawki zryczałtowanego zwrotu (która obecnie wynosi 7%) i kwoty należnej z tytułu dostawy produktów rolnych pomniejszonej o kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku.

Kwota wypłaconego zryczałtowanego zwrotu podatku może przy tym zwiększyć u nabywcy kwotę podatku naliczonego, który podlega odliczeniu. Aby jednak było to możliwe, konieczne jest spełnienie dodatkowych warunków. Przede wszystkim należy pamiętać, że odliczenie takiego podatku będzie możliwe, o ile zobowiązanie wynikające z faktury VAT RR zostanie przez nabywcę uregulowane (zapłacone). Ustawa wymaga przy tym, aby zapłata została tutaj dokonana na rachunek bankowy rolnika ryczałtowego (z pewnymi wyjątkami, które nie są istotne w naszym przypadku) nie później, niż w terminie 14 dni, licząc od dnia zakupu (chyba że strony zawarły umowę przedłużającą termin płatności).

Obowiązek uregulowania zapłaty na konto bankowe w praktyce sprawie często duże problemy. Rolnik może bowiem w ogóle takiego rachunku nie posiadać, tudzież obawiając się, że przelewu nigdy nie otrzyma, żąda zapłaty gotówkom w chwili dostawy.

Taka gotówkowa zapłata powoduje automatycznie, że wykazany na fakturze i wypłacony rolnikowi zryczałtowany zwrot podatku nie zwiększy u nabywcy podatku naliczonego podlegającego odliczeniu. Tym samym działanie takie u nabywcy jest niepożądane. Niemniej zgodnie z przepisami w takim przypadku także należy wystawić na dokonany zakup fakturę VAT RR zawierającą kwotę zryczałtowanego podatku, który pomimo jego zapłaty, nie będzie mógł być odliczony jako podatek naliczony.