Samochód ciężarowy: homologacja a podatki

Przeczytaj także: Samochód firmowy: podatek VAT i dochodowy

Sprzedawcy kuszą przedsiębiorców ofertami samochodów z homologacją ciężarową. Pojazdy te jednak często mają dopuszczalną masę całkowitą poniżej 3,5 tony, co z jednej trony także jest atrakcyjne dla potencjalnego nabywcy. Od takiego samochodu nie płaci się bowiem podatku od środków transportowych. Podatkiem tym są bowiem opodatkowane jedynie:

1. samochody ciężarowe o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony i poniżej 12 ton;
2. samochody ciężarowe o dopuszczalnej masie całkowitej równej lub wyższej niż 12 ton;
3. ciągniki siodłowe i balastowe przystosowane do używania łącznie z naczepą lub przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej zespołu pojazdów od 3,5 tony i poniżej 12 ton;
4. ciągniki siodłowe i balastowe przystosowane do używania łącznie z naczepą lub przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej zespołu pojazdów równej lub wyższej niż 12 ton;
5. przyczepy i naczepy, które łącznie z pojazdem silnikowym posiadają dopuszczalną masę całkowitą od 7 ton i poniżej 12 ton, z wyjątkiem związanych wyłącznie z działalnością rolniczą prowadzoną przez podatnika podatku rolnego;
6. przyczepy i naczepy, które łącznie z pojazdem silnikowym posiadają dopuszczalną masę całkowitą równą lub wyższą niż 12 ton, z wyjątkiem związanych wyłącznie z działalnością rolniczą prowadzoną przez podatnika podatku rolnego;
7. autobusy.

Niestety to, co z punktu widzenia podatnika korzystne jest w podatku od środków transportowych (czyli dopuszczalna masa samochodu nieprzekraczająca 3,5 tony), może być niekorzystne w podatku VAT i dochodowym. Dlaczego?

Otóż powszechna jest opinia, że zarówno od zakupu samochodów ciężarowych (wykorzystywanych w firmie do wykonywania czynności opodatkowanych) jak i ich najmu czy leasingu, a także nabywanego paliwa służącego do ich napędu, przedsiębiorcom przysługuje pełne prawo do odliczenia podatku VAT (gdzie przy samochodach osobowych odliczenie podatku VAT od ich zakupu, najmu czy leasingu jest ograniczone, zaś w stosunku do nabywanego paliwa w ogóle tego podatku odliczyć nie można). W podatku dochodowym także auta ciężarowe są traktowane lepiej niż osobowe. Nie trzeba bowiem dla nich prowadzić kilometrówki (w przypadku ich wykorzystywania na podstawie umowy najmu lub dzierżawy), zaś odpisy amortyzacyjne dokonywane od ich wartości początkowej w całości stanowią koszty uzyskania przychodu (podobnie zresztą jak wydatki na ubezpieczenie AC takich pojazdów).

Powyższe twierdzenia są oczywiście prawdziwe, ale tylko w przypadku samochodów ciężarowych, których dopuszczalna masa całkowita przekracza 3,5 tony. Ustawodawca nakazuje bowiem zaliczać do samochodów osobowych pojazdy samochodowe o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, konstrukcyjnie przeznaczone do przewozu nie więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą. Od tej reguły występują jednak pewne wyjątki. Dotyczą one:

1. pojazdu samochodowego mającego jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą, klasyfikowanego na podstawie przepisów prawa o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van;
2. pojazdu samochodowego mającego więcej niż jeden rząd siedzeń, które oddzielone są od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą i u którego długość części przeznaczonej do przewozu ładunków, mierzona po podłodze od najdalej wysuniętego punktu podłogi pozwalającego postawić pionową ścianę lub trwałą przegrodę pomiędzy podłogą a sufitem do tylnej krawędzi podłogi, przekracza 50% długości pojazdu; dla obliczenia proporcji, o której mowa w zdaniu poprzednim, długość pojazdu stanowi odległość pomiędzy dolną krawędzią przedniej szyby pojazdu a tylną krawędzią podłogi części pojazdu przeznaczonej do przewozu ładunków, mierzona w linii poziomej wzdłuż pojazdu pomiędzy dolną krawędzią przedniej szyby pojazdu a punktem wyprowadzonym w pionie od tylnej krawędzi podłogi części pojazdu przeznaczonej do przewozu ładunków;
3. pojazdu samochodowego, który ma otwartą część przeznaczoną do przewozu ładunków;
4. pojazdu samochodowego, który posiada kabinę kierowcy i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu.

Powyższe pojazdy na potrzeby podatku dochodowego oraz VAT są traktowane tak samo, jak samochody o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 tony. Niemniej spełnienie wyżej wymienionych wymagań stwierdza się tutaj na podstawie dodatkowego badania technicznego przeprowadzonego przez okręgową stację kontroli pojazdów, potwierdzonego zaświadczeniem wydanym przez tę stację, oraz dowodu rejestracyjnego pojazdu, zawierającego właściwą adnotację o spełnieniu tych wymagań.

Ustawodawca nie dopuszcza tutaj posługiwania się innymi dokumentami potwierdzającymi, że dany pojazd samochodowy nie jest samochodem osobowym, w postaci np. świadectwo homologacji, z którego wynika że dany pojazd jest określany jako samochód ciężarowy. Tym samym przed zakupem firmowego „ciężarowego” samochodu warto sprawdzić, czy ten będzie pojazdem „ciężarowym” w myśl przepisów o podatku dochodowym oraz podatku od towarów i usług.

Warto przy tym pamiętać, że ograniczenia dotyczące samochodów osobowych nie mają także zastosowania do pojazdów samochodowych będących pojazdami specjalnymi w rozumieniu przepisów prawa o ruchu drogowym o poniższych przeznaczeniach:

1. Agregat elektryczny/spawalniczy
2. Bankowóz
3. Do prac wiertniczych
4. Koparka, koparko spycharka
5. Ładowarka
6. Do oczyszczania dróg
7. Podnośnik do prac konserwacyjno-montażowych
8. Pomoc drogowa
9. Do zimowego utrzymania dróg
10. Żuraw samochodowy