Zmiany 2013: W której deklaracji VAT ulga na złe długi?

Przeczytaj także: Czy otrzymanie odszkodowania wpływa na ulgę na złe długi?

Ulga na złe długi została uregulowana w przepisach art. 89a i 89b ustawy o VAT, z czego pierwszy z przepisów dotyczy postępowania wierzyciela, zaś drugi dłużnika w przypadku wystąpienia nieuregulowanych wierzytelności.

I tak podatnik może skorygować podstawę opodatkowania oraz podatek należny z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju w przypadku wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona. Nieściągalność wierzytelności uważa się za uprawdopodobnioną, w przypadku gdy wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie w ciągu 150 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze.

Powyższe stosuje się, o ile spełnione zostaną następujące warunki (łącznie):

1. dostawa towaru lub świadczenie usług jest dokonana na rzecz czynnego podatnika VAT niebędącego w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji;
2. na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej, w której dokonuje się korekty:
   a) wierzyciel i dłużnik są podatnikami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT czynni,
   b) dłużnik nie jest w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji;
3. od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona.

Omawiana korekta może nastąpić w rozliczeniu za okres, w którym nieściągalność wierzytelności uznaje się za uprawdopodobnioną, pod warunkiem że do dnia złożenia przez wierzyciela deklaracji podatkowej za ten okres wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie.

Regulacja opisana w ostatnim akapicie znalazła się w art. 89a ust. 3 ustawy o VAT i wywołuje pewne problemy interpretacyjne. Ustawodawca wskazuje w niej, że podatnik może dokonać korekty podatku należnego. Tym samym jest to prawo podatnika a nie jego obowiązek – w tym zakresie przytoczony przepis nie budzi wątpliwości. Jednakże regulacja ta mówi również, że korekty podatnik może dokonać w rozliczeniu za okres, w którym nieściągalność wierzytelności uznaje się za uprawdopodobnioną. Rodzi się zatem pytanie, czy stosownej korekty należy dokonać w rozliczeniu jedynie w rozliczeniu za okres, w którym wierzytelność jest uznana za uprawdopodobnioną, czy też może to być deklaracja za okres późniejszy? Odpowiedzi na tę wątpliwość udzieliło Ministerstwo Finansów w broszurze informacyjnej „Najważniejsze zmiany w podatku od towarów i usług od dnia 1 stycznia 2013 r.”.

Czytamy w niej, że „(…) Zgodnie z nowymi przepisami wierzyciel może dokonać korekty podstawy opodatkowania i podatku należnego w rozliczeniu za okres, w którym nieściągalność wierzytelności uznaje się za uprawdopodobnioną. Oznacza to, że wierzyciel dokonując korekty musi dokonać jej w konkretnej deklaracji, tj. w deklaracji za okres w którym upłynął 150. dzień od terminu płatności wierzytelności określonego w umowie lub na fakturze.

Jeżeli wierzyciel nie skorzysta z przysługującego mu prawa do dokonania korekty w ww. terminie może dokonać stosownej korekty w terminie późniejszym, jednak musi „wrócić” do deklaracji za okres, w którym upłynął 150. dzień od umownego terminu płatności, przy czym składając korektę tej deklaracji musi spełnić wszystkie warunki uprawniające go do dokonania takiej korekty.

Należy zatem pamiętać, że prawo do skorzystania z ulgi na złe długi (czy to na „bieżąco” czy też poprzez złożenie deklaracji korygującej) wygasa po dwóch latach, licząc od końca roku, w którym została wystawiona faktura dokumentująca nieuregulowaną wierzytelność a warunki, iż wierzyciel i dłużnik są podatnikami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT czynni oraz dłużnik nie jest w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji muszą być spełnione zarówno na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji bieżącej, w której podatnik dokonuje korekty podstawy opodatkowania i podatku należnego jak również na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji korygującej.(…)”

Podsumowując wierzyciel ulgę na złe długi może wykazać tylko w deklaracji (bądź jej korekcie) za okres, w którym wierzytelność została uprawdopodobniona (upłynęło 150 dni od terminu jej płatności). Z ulgi musi on skorzystać w ciągu 2 lat licząc od końca roku, w którym została wystawiona faktura dokumentująca daną wierzytelność, przy czym na moment skorzystania z ulgi (czyli zarówno przy składaniu deklaracji jak i jej korekty) muszą być spełnione wszystkie przesłanki określone w ustawie.

We wskazanej wyżej broszurze Ministerstwo Finansów wskazało sposób postępowania na przykładzie:
„(…) Przykładowo - 150. dzień od terminu płatności określonego na fakturze wypadł w dniu 4 stycznia 2013 r. Podatnik spełnia wszystkie warunki do skorzystania z ulgi na złe długi. Zatem w deklaracji za styczeń 2013 r. (lub za pierwszy kwartał 2013 r. – jeżeli rozlicza się kwartalnie) może dokonać korekty podstawy opodatkowania i podatku należnego z tytułu nieuregulowanej należności wynikającej z tej faktury. Podatnik złożył deklarację za ten okres nie dokonując jednak takiej korekty. Po kilku miesiącach np. 20 lipca 2013 r. podatnik podjął decyzję, że chce skorzystać z ulgi na złe długi. Aby prawidłowo zrealizować przysługujące prawo do korekty podatnik musi w tym celu złożyć korektę deklaracji za styczeń 2013 r. (lub odpowiednio pierwszy kwartał 2013 r.). Składając korektę deklaracji za ww. okres podatnik musi sprawdzić, czy na dzień poprzedzający dzień złożenia korekty deklaracji spełnia ustawowo określone warunki do zastosowania ulgi na złe długi.(…)”