Sprzedaż nieruchomości: spóźniony PIT a ulga mieszkaniowa

Przeczytaj także: Ulga mieszkaniowa: spłata małżonka jest celem mieszkaniowym

Przypomnijmy, jednym ze źródeł przychodów jest odpłatne zbycie nieruchomości (lub ich części bądź udziału) spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, jeżeli nastąpi ono przed upływem 5 lat licząc od końca roku, w którym miało miejsce ich nabycie lub wybudowanie.

Stawka podatku wynosi tutaj 19%, zaś sam podatek jest liczony od dochodu, czyli różnicy pomiędzy uzyskanym przychodem (po odjęciu kosztów odpłatnego zbycia, np. kosztów notariusza czy biura pośrednictwa nieruchomości) a kosztami jego uzyskania związanymi z nabyciem tejże nieruchomości (prawa) bądź też nakładami na nią poniesionymi, a służącymi podniesieniu jej wartości użytkowej.

Ustawodawca przewidział także pewne zwolnienie w tym zakresie. Otóż w przypadku sprzedaży nieruchomości nabytych po 2008 r. podatku nie trzeba zapłacić, jeżeli uzyskane ze sprzedaży pieniądze zostaną przeznaczone na cele mieszkaniowe. Mianowicie art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mówi, że wolne od tego podatku są dochody wskazane wyżej w wysokości, która odpowiada iloczynowi tego dochodu i udziału wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe w przychodzie z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, jeżeli począwszy od dnia odpłatnego zbycia, nie później niż w okresie dwóch lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie, przychód uzyskany ze zbycia tej nieruchomości lub tego prawa majątkowego został wydatkowany na własne cele mieszkaniowe.

Katalog celów mieszkaniowych jest tutaj stosunkowo szeroki, a znalazł się on w dalszych przepisach art. 21 ustawy o podatku dochodowym. Pieniądze można wydać m.in. na zakup budynku mieszkalnego lub jego części, zakup mieszkania, budowę nowego domu, czy rozbudowę, nadbudowę a także adaptację na cele mieszkalne już istniejącego budynku, zakup działki pod budowę domu czy też spłatę kredytu (pożyczki) mieszkaniowego zaciągniętego w banku na powyższe przed uzyskaniem przychodu ze sprzedaży nieruchomości, w stosunku do której podatnik z ulgi zamierza skorzystać.

Co ważne, podatnik który dokona takiego odpłatnego zbycia nieruchomości, jest obowiązany w terminie do końca kwietnia roku następującego po tym, w którym zbycie to nastąpiło, złożyć w swoim urzędzie skarbowym zeznanie podatkowe z tego tytułu. Jeżeli zatem przykładowo w 2012 r. podatnik zbył nieruchomość nabytą w roku 2010, do końca kwietnia 2013 r. musi złożyć z tego tytułu rozliczenie PIT, oznaczone symbolem PIT-39.
W zeznaniu tym wskazuje się m.in. o zamiarze skorzystania z omówionej wyżej ulgi mieszkaniowej (czyli przeznaczeniu uzyskanych ze sprzedaży pieniędzy na własne cele mieszkaniowe). We wskazanym terminie należy także zapłacić ewentualny podatek obliczony od uzyskanego ze sprzedaży dochodu (oczywiście o ile podatek ten wystąpi).

O terminie złożenia rozliczenia warto pamiętać, gdyż jego niedochowanie może wywołać niemiłe konsekwencje w zakresie kodeksu karnego skarbowego. Otóż podatnik może za uchybienie tego terminu dostać karę grzywny za wykroczenie skarbowe.

Niemniej niezłożenie na czas rozliczenia nie pozbawia podatnika prawa do skorzystania z ulgi mieszkaniowej. Tutaj bowiem warunkiem jej uzyskania jest wydatkowanie w określonym czasie uzyskanych ze sprzedaży pieniędzy na określony cel (a więc wskazane w ustawie potrzeby mieszkaniowe podatnika).