Nowa umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania z USA

Przeczytaj także: Praca w USA w PIT do polskiego urzędu skarbowego

Jakich zmian powinni spodziewać się podatnicy od roku 2014?
Przede wszystkim nowa umowa zmienia podstawową metodę unikania podwójnego opodatkowania. Dotychczasowa metoda tzw. zaliczenia proporcjonalnego będzie nadal stosowana, ale jako wyjątek, m.in. w odniesieniu do odsetek, dywidend i należności licencyjnych. Podstawową metodą będzie metoda wyłączenia z progresją. Zgodnie z zapowiedziami Ministerstwa Finansów, taka zmiana ma pozytywnie wpłynąć na sytuację emerytów, którzy powrócili albo planują powrót ze Stanów Zjednoczonych do Polski. Wydaje się też, że beneficjentami takiego rozwiązania będą też np. polscy studenci pracujący czasowo na terenie USA w ramach programów typu work & travel.

Ministerstwo Finansów zapowiada, że nowa umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania przewiduje wiele zmian korzystnych dla rozwoju stosunków gospodarczych między Polską a USA.
Tylko częściowo można zgodzić się z tym twierdzeniem. Nowa umowa wprowadzi bowiem przykładowo opodatkowanie odsetek. Zgodnie z aktualnie obowiązującą umową odsetki wypłacane z jednego państwa do podmiotu mającego siedzibę lub miejsce zamieszkania w drugim państwie są zwolnione z opodatkowania. Jedną z najistotniejszych zmian będzie opodatkowanie ich pięcioprocentowym podatkiem u źródła. W odniesieniu do odsetek, których wysokość jest określona jako procent od zmiennych czynników, takich jak przychód lub wielkość sprzedaży, stawka podatku będzie wynosić 15 procent. Zmiana ta oznacza, że polski podmiot, który spłaca pożyczkę udzieloną mu przez podmiot amerykański, będzie musiał pobierać od wypłacanych odsetek podatek u źródła i wpłacać go do polskiego urzędu skarbowego. Z drugiej strony nowa umowa przewiduje także szereg zwolnień z podatku, między innymi w wypadku, gdy odsetki wypłacane są na rzecz banku lub instytucji ubezpieczeniowej. Brak jest natomiast zwolnień dla odsetek wypłacanych między podmiotami powiązanymi ze względu na udział kapitałowy. Wprowadzona zostanie też tzw. klauzula nieruchomościowa.

Czym jest klauzula nieruchomościowa?
Zgodnie z tzw. „klauzulą nieruchomościową”, Polska może opodatkować zyski osiągane przez amerykańskich rezydentów w ramach sprzedaży udziałów lub akcji, których wartość w ponad 50 procentach pochodzi bezpośrednio lub pośrednio z majątku nieruchomego położonego w Polsce. Klauzula ta znajdzie zastosowanie zarówno do zbycia udziałów lub akcji w spółkach kapitałowych, jak i osobowych. Co do zasady jednak zyski związane z przeniesieniem własności nieruchomości są i nadal będą opodatkowane w państwie, w którym nieruchomość jest położona.

Na jakie jeszcze zmiany powinni uważać przedsiębiorcy?
Zmiany będą dotyczyć też opodatkowania należności licencyjnych. Co prawda stawka podatku u źródła z tytułu wypłaty należności licencyjnych ma zostać obniżona do 5 procent, ale nowe przepisy umowy mogą prowadzić do rozszerzenia zakresu opodatkowania takich należności. W szczególności wątpliwy może okazać się status należności za korzystanie z praw autorskich do programów komputerowych. W myśl obecnie obowiązującej umowy, definicja należności licencyjnych obejmuje m.in. należności za użytkowanie lub prawo do użytkowania wszelkich praw autorskich z tytułu twórczości literackiej, artystycznej lub prac naukowych. Zgodnie z zasadą, że pojęcia wyrażone w umowie należy interpretować w taki sposób, w jaki są rozumiane w prawie wewnętrznym państwa stosującego umowę, programy komputerowe w myśl ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych nie kwalifikują się do żadnej z powyższych kategorii. Ponieważ nie są także wprost wymienione w umowie, od wypłat wynagrodzenia z tytułu korzystania z praw autorskich do programów komputerowych podatek u źródła nie jest pobierany. Natomiast zgodnie z nową umową, za należności licencyjne uważa się m.in. należności uzyskiwane w związku z korzystaniem lub prawem do korzystania z wszelkich praw autorskich do dzieła literackiego, artystycznego, naukowego, lub innego. Wydaje się, że taki zapis może stanowić podstawę do pobierania podatku u źródła od wynagrodzenia za korzystanie z praw autorskich także do innych kategorii utworów niż literackie, artystyczne i naukowe, w tym między innymi do programów komputerowych. Jednocześnie należy przypomnieć, że pozytywne interpretacje indywidualne w kwestii braku opodatkowania podatkiem u źródła takich wynagrodzeń uzyskane na podstawie obecnie obowiązującej umowy nie będą chronić ich posiadaczy w przypadku zmiany stanu prawnego.

Jak zmieni się opodatkowanie wynagrodzeń członków zarządu spółek?
Zgodnie z art. 16 nowej umowy, wynagrodzenia członków zarządu i dyrektorów mogą być opodatkowane w tym państwie, w którym siedzibę ma spółka. Dotychczas brak było szczegółowych regulacji w tym zakresie, a do członków zarządu stosowane były zasady dotyczące osób wykonujących wolne zawody. Po wejściu w życie nowej umowy, jeśli polski rezydent będzie otrzymywał wynagrodzenie z tytułu członkostwa w zarządzie amerykańskiej spółki, wówczas jego dochód będzie opodatkowany w USA. Dla celów rozliczenia z polskim fiskusem, dochody uzyskane w USA będą w Polsce zwolnione z opodatkowania, ale należy je wziąć pod uwagę przy obliczeniu stawki podatku dochodowego dla tych, którzy rozliczają się według progresywnej stawki PIT.

Podobno Amerykanom zależało na wprowadzeniu klauzuli ograniczającej korzyści umowne. Jakie ma ona znaczenie?
Wprowadzenie w nowej umowie klauzuli ograniczenia korzyści umownych (limitation of benefits) jest także bardzo istotną zmianą. Klauzula ta ma na celu zapewnienie, że beneficjentami korzyści wynikających z umowy nie będą rezydenci państw trzecich. W praktyce może to prowadzić do ograniczenia wykorzystywania umowy polsko-amerykańskiej w planowaniu podatkowym.