Podmioty powiązane: umorzenie należności w koszty firmy

Przeczytaj także: Umorzenie wierzytelności w koszty podatkowe firmy

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Wnioskodawczyni jest wspólniczką spółki jawnej, która to w 2008 r. dokonywała dostawy towarów na rzecz Spółki z o.o. Spółka komandytowa. Podmioty te są podmiotami powiązanymi w myśl ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wskazane wyżej dostawy towarów były dokumentowane fakturami VAT i w kwocie netto zostały zarachowane do przychodów spółki jawnej. Spółka z o.o. Spółka komandytowa nie uregulowała jednak tych należności (które do tej pory się nie przedawniły). Obecnie z uwagi na jej sytuację finansową rozważane jest umorzenie długu. Spółka jawna zamierza zawrzeć ze Spółką z o.o. Spółka komandytowa stosowne porozumienie, na mocy którego ta ostatnia, jeżeli wyrazi zgodę, zostanie zwolniona z długu. Zadano pytanie, czy wskutek takiego umorzenia wnioskodawczyni, jako wspólniczka spółki jawnej, będzie mogła zaliczyć wskazane wierzytelności w kwocie netto do kosztów uzyskania przychodu? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ww. ustawy.

W świetle powołanego uregulowania, aby dany wydatek można było uznać za koszt uzyskania przychodu zaistnieć muszą łącznie trzy warunki:
• celem poniesienia wydatku (bezpośrednim lub pośrednim) powinno być osiągnięcie przychodu, lub zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodów,
• wydatek ten nie może być wymieniony w zawartym w art. 23 ust. 1 ww. ustawy katalogu wydatków i odpisów, które nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów,
• musi być prawidłowo udokumentowany.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. Kurhan - Fotolia.com

Podmioty powiązane: umorzenie należności w koszty firmy

Umorzone wierzytelności wobec podmiotu powiązanego, które uprzednio zostały zarachowane jako przychody należne, mogą (w kwocie netto) stanowić koszt uzyskania przychodów.

Negatywny katalog wydatków, które nie należą do kosztów uzyskania przychodu podatkowego, określa art. 23 ww. ustawy. Stosownie do art. 23 ust. 1 pkt 41 ww. ustawy, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów umorzonych wierzytelności, z wyjątkiem tych, które uprzednio na podstawie art. 14 zostały zarachowane jako przychody należne.

Z powyższego przepisu wynika, że o możliwości zaliczenia umorzonych wierzytelności do kosztów uzyskania przychodów decydują dwa warunki, które muszą zostać spełnione łącznie, to jest:
• wierzytelność musi być wcześniej zarachowana jako przychód należny,
• wierzytelność musi zostać umorzona.

Norma zawarta w art. 14 ww. ustawy, nakazuje ujmować dla celów podatkowych przychody związane z pozarolniczą działalnością gospodarczą, które nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane przez podatnika, ale są mu należne, tj. stanowią przedmiot wymagalnych świadczeń.

W myśl art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 (pozarolnicza działalność gospodarcza), uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług. Oznacza to, że przychodem są kwoty bez podatku od towarów i usług.

Ponadto należy zastrzec, iż przedmiotowa wierzytelność, w myśl z art. 23 ust. 1 pkt 17 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie może być przedawniona.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie definiuje pojęcia umorzonej wierzytelności.

Natomiast zgodnie z przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), wierzytelność jest prawem podatnika i nie ma przeszkód, aby mógł się zrzec w każdej chwili tego prawa. Zrzeczenie się, polega na umorzeniu zobowiązania bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika.

W oparciu o art. 508 Kodeksu cywilnego, zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje. Tak więc dla umorzenia wierzytelności koniecznym jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, zawartego układu, czy też poprzez oświadczenie). Wierzytelność będzie umorzona dopiero wówczas, gdy wierzyciel uzyska wiadomość od dłużnika, że przyjął on zwolnienie z długu. Dopiero wówczas okoliczność ta, po spełnieniu ustawowych wymogów, może rzutować na wysokość podstawy opodatkowania, a w konsekwencji i na wysokość zobowiązania podatkowego. (…)

Biorąc więc pod uwagę wskazane wyżej przepisy prawa podatkowego oraz przedstawiony przez Wnioskodawczynię opis zdarzenia przyszłego należy stwierdzić, iż umorzone wierzytelności wobec podmiotu powiązanego, które uprzednio zostały zarachowane jako przychody należne, mogą (w kwocie netto) stanowić koszt uzyskania przychodów, stosownie do art. 23 ust. 1 pkt 41 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przy czym, dla Wnioskodawczyni jedynie część ww. wydatków (określona proporcjonalnie do Jej prawa do udziału w zysku Spółki) będzie mogła stanowić koszty uzyskania przychodu prowadzonej w formie Spółki jawnej działalności gospodarczej.

Zgodnie bowiem z art. 8 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychody z udziału w spółce niebędącej osobą prawną, ze wspólnej własności, wspólnego przedsięwzięcia, wspólnego posiadania lub wspólnego użytkowania rzeczy lub praw majątkowych u każdego podatnika określa się proporcjonalnie do jego prawa do udziału w zysku (udziału) oraz, z zastrzeżeniem ust. 1a, łączy się z pozostałymi przychodami ze źródeł, z których dochód podlega opodatkowaniu według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1. W przypadku braku przeciwnego dowodu przyjmuje się, że prawa do udziału w zysku (udziału) są równe.

Zgodnie natomiast z art. 8 ust. 2 ww. ustawy, zasady wyrażone w ust. 1 stosuje się odpowiednio do:
1. rozliczania kosztów uzyskania przychodów, wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów i strat,
2. ulg podatkowych związanych z prowadzoną działalnością w formie spółki niebędącej osobą prawną. (…)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów