Podatek VAT: miejsce świadczenia a wynajem środka transportu

Przeczytaj także: Wynajem samochodu: miejsce świadczenia w VAT

Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 28b ustawy o VAT, miejsce opodatkowania dla usług, wykonywanych na rzecz podatnika, co do zasady określa się tam, gdzie znajduje się nabywca. Otóż przepis ten wskazuje, że miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej. W przypadku gdy usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej. Jeżeli natomiast usługobiorca taki nie posiada siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia tej działalności, miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym posiada on stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu.

Jeden z wyjątków od tej zasady został określony w art. 28j ustawy o VAT. Zgodnie z nim miejscem świadczenia usług krótkoterminowego wynajmu środków transportu jest miejsce, w którym te środki transportu są faktycznie oddawane do dyspozycji usługobiorcy.
Przez krótkoterminowy wynajem środków transportu należy tutaj rozumieć ciągłe posiadanie środka transportu lub korzystanie z niego przez okres nieprzekraczający 30 dni, a w przypadku jednostek pływających - przez okres nieprzekraczający 90 dni.

Z dniem 01 stycznia 2013 r. do powyższego artykułu zostały jednak dodane nowe przepisy. Zmiany te wynikały z konieczności implementacji art. 4 dyrektywy Rady 2008/8/WE z dnia 12 lutego 2008 r. zmieniającej dyrektywę 2006/112/WE w odniesieniu do miejsca świadczenia usług (Dz. Urz. UE L 44/11) i dotyczą wynajmu krótkotrwałego na rzecz niepodatników.

Co mówią nowe regulacje?
Otóż dodany w art. 28j ust. 3 wskazuje, że miejscem świadczenia usług polegających na wynajmie, innym niż wynajem krótkoterminowy, środków transportu na rzecz podmiotów niebędących podatnikami jest miejsce, gdzie usługobiorca posiada siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu.
Natomiast miejscem świadczenia usługi wynajmu statku rekreacyjnego, innego niż wynajem krótkoterminowy, na rzecz podmiotów niebędących podatnikami jest miejsce, w którym statek rekreacyjny jest faktycznie oddawany do dyspozycji usługobiorcy, pod warunkiem że usługodawca faktycznie świadczy tę usługę ze swojej siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, znajdujących się w tym miejscu.

Warto przypomnieć jednak, że w przypadku wynajmu środków transportu zastosowanie ma także reguła ogólna która znalazła się w art. 28b, jako że przepis art. 28j nie obejmuje wszystkich przypadków.
I tak z zakresie ustalenia miejsca opodatkowania krótkoterminowego wynajmu środków transportu miejsce opodatkowania określa się zgodnie z art. 28j zarówno w stosunku do podatników jak i niepodatników.
Natomiast miejsce opodatkowania dla wynajmu środków transportu innego aniżeli wynajem krótkoterminowy ustala się w przypadku podatników zgodnie z art. 28b ustawy, zaś w przypadku niepodatników zgodnie z art. 28j ustawy.

Środek transportu czyli co?
Niestety polska ustawa o podatku VAT zawiera jedynie definicję nowego środka transportu. Nie definiuje natomiast pojęcia środka transportu na potrzeby określania miejsca świadczenia usług. Odpowiedź na powyższe można jednak znaleźć w rozporządzeniu Rady (UE) nr 282/2011 z dnia 15 marca 2011 r. ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej. Zgodnie z art. 38 tego aktu prawnego „środek transportu” obejmuje pojazdy mechaniczne lub inne, a także innego rodzaju wyposażenie i urządzenia służące do przewozu osób lub rzeczy z miejsca na miejsce, w tym przeznaczone do ciągnięcia, przesuwania lub pchania przez pojazdy, i zasadniczo zaprojektowane oraz faktycznie nadające się do wykorzystania w celu transportu.

Owe środki transportu obejmują w szczególności następujące pojazdy:
a) pojazdy lądowe, takie jak samochody, motocykle, rowery, trójkołowce oraz pojazdy turystyczne;
b) przyczepy i naczepy;
c) wagony kolejowe;
d) statki;
e) statki powietrzne;
f) pojazdy dostosowane specjalnie do przewozu osób chorych lub rannych;
g) ciągniki i inne pojazdy rolnicze;
h) pojazdy o napędzie mechanicznym lub elektrycznym przeznaczone dla osób niepełnosprawnych.

Nie mieszczą się tutaj przy tym pojazdy trwale unieruchomione ani kontenery.

Powyższa definicja środków transportu znalazła się w przepisach rozporządzenia normujących zasady opodatkowania ich wynajmu.