(Nie)korzystne zmiany w prawie podatkowym 2012

Przeczytaj także: Proste prawo podatkowe i ułatwienia dla małych firm

Za największy BUBEL roku zostało uznane opodatkowanie lokat z dzienną kapitalizacją. Od 31 marca 2012 r., po nowelizacji przepisów, podstawa opodatkowania oraz podatek naliczany od zysków lokat bankowych są zaokrąglane do pełnych groszy w górę, przez co została wykluczona możliwość uniknięcia zapłaty podatku (art. 63 § 1a Ordynacji podatkowej). Wcześniej obowiązywały tutaj zasady ogólne zaokrągleń, zgodnie z którymi podatek był zaokrąglany do pełnych złotych w ten sposób, że końcówki kwot wynoszące mniej niż 50 groszy były pomijane, zaś końcówki kwot wynoszące 50 i więcej groszy były podwyższane się do pełnych złotych. Co za tym idzie, jeżeli obliczony podatek od lokaty wyniósł maksymalnie 49 groszy, nie trzeba było go płacić.

Na drugim miejscu badani negatywnie ocenili likwidację numeru NIP. Z mocy ustawy z dnia 29 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 171, poz. 1016), od 1 stycznia 2012 r. dla osób fizycznych objętych rejestrem PESEL nieprowadzących działalności gospodarczej, jak i niebędących zarejestrowanymi podatnikami VAT – jedynym identyfikatorem podatkowym stał się nr PESEL. Obecne przepisy powodują, że część podatników ma problemy z określeniem, którym identyfikatorem winni się posługiwać.

Nie spodobały się też wprowadzone w Ordynacji podatkowej procedury występowania o interpretacje ogólne do Ministra Finansów (art. 14a Ordynacji podatkowej). Cel takich interpretacji był szczytny, jednakże aby ubiegać się o jej wydanie, trzeba wskazać istnienia niejednolitego stosowania przepisów prawa podatkowego przez organy podatkowe oraz organy kontroli skarbowej w takich samych stanach faktycznych i prawnych. To furtka, którą zostawił sobie ustawodawca, aby takich interpretacji nie wydawać. Trudno bowiem uzyskać identyczne stany faktyczne. W większości przypadków występują stany faktyczne i prawne podobne, zbliżone lub analogiczne, a te, czytając przepisy literalnie, nie obligują fiskusa do wydania interpretacji ogólnej.

Ponadto badani zwrócili uwagę na podwyższony VAT na odzież i obuwie dla dzieci oraz opodatkowanie akcyzą wyrobów węglowych.

HITEM roku 2012 okazała likwidacja tzw. podwójnej zaliczki w podatku dochodowym. Wcześniej ostatnia zaliczka za rok podatkowy wpłacana była przez podatników w wysokości równej zaliczki należnej za miesiąc listopad albo za trzeci kwartał i płatna do 20 grudnia danego roku. Począwszy od 2012 r. zaliczka za ostatni okres roku rozliczana jest standardowo – w terminie do 20 dnia miesiąca następnego po danym miesiącu (lub odpowiednio – kwartale). Dzięki temu firmy zapłaciły zaliczkę na podatek za ostatni okres miesiąc później oraz w wysokości faktycznie uzyskanego dochodu, który w wielu przedsiębiorstwach jest dużo niższy, aniżeli ten, który został osiągnięty w okresach poprzednich.

Następnie pozytywnie oceniono przepisy dotyczące różnic kursowych. Mianowicie od początku 2012 r. podatnicy przy ustalaniu różnic kursowych, w przypadku sprzedaży lub kupna walut obcych oraz otrzymania należności lub zapłaty zobowiązań, stosować mają faktycznie zastosowany kurs waluty obcej. W pozostałych przypadkach, a także gdy nie jest możliwe uwzględnienie faktycznie zastosowanego kursu waluty w danym dniu, zastosowanie znajdzie kurs średni ogłaszany przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego ten dzień.

Trzecią pozycję w rankingu HITÓW zajęły zasady wykorzystania zaległego urlopu. Od początku 2012 r. obowiązuje bowiem dłuższy termin udzielenia pracownikom zaległego urlopu. Zmieniony przepis art. 168 Kodeksu pracy przewiduje teraz, że urlopu niewykorzystanego w terminie ustalonym zgodnie z art. 163 Kodeksu pracy należy pracownikowi udzielić najpóźniej do dnia 30 września następnego roku kalendarzowego. Wcześniej urlopu takie należało udzielić do końca pierwszego kwartału następnego roku kalendarzowego. Dzięki zmianie z jednej strony zyskali pracodawcy, którzy mają dłuższy okres na udzielenie zaległego urlopu, a przez to lepsze zaplanowanie działania firmy, z drugiej zaś pracownicy, którzy z reguły wolą urlop wykorzystać w okresach wiosenno/letnich, aniżeli zimowych.

Ponadto badani zwrócili uwagę na korzystne opodatkowanie podatkiem dochodowym wspólników spółek komandytowo-akcyjnych w jego interpretacji dokonanej przez NSA oraz na możliwość wysyłania deklaracji VAT bez podpisu elektronicznego. Z tej ostatniej preferencji mogą skorzystać podatnicy będący osobami fizycznymi od października 2012 r.