Fiskus: za niezapłacony VAT odpowie nabywca?

Przeczytaj także: Stal, złoto i paliwo: podatek VAT fiskus ściągnie z nabywcy

Uzasadnienie nowelizacji jest bardzo słuszne: zmiana ma spowodować uszczelnienie systemu podatkowego, zapobiegać procederowi wyłudzania podatku VAT i związanymi z nim bardzo znacznymi stratami budżetu państwa. Nadużycia takie dokonywane są przez zorganizowane środowiska przestępcze, przy wykorzystaniu tzw. transakcji karuzelowych. W oszustwach wykorzystywane są tzw. słupy, czyli firmy zarejestrowane na osoby nie posiadające majątku, częstokroć nawet bezdomne. Jednak według fiskusa, w procederze tym uczestniczą również - choć nieświadomie - podatnicy kupujący towary po niskiej cenie. Niska cena ma zdaniem fiskusa wynikać właśnie z oszukiwania na podatkach. I to właśnie takich nabywców postanowił fiskus "zdyscyplinować".

W jaki sposób? Wprowadzając do prawa kategorię odpowiedzialności podatkowej, w myśl której w pewnych przypadkach nabywca odpowiadałby za niewpłacony przez dostawcę podatek, czyli zaległość podatkową sprzedawcy. Zdaniem fiskusa, podatnik odpowiadałby solidarnie za zaległości sprzedawcy, wówczas gdy wiedziałby lub miałby uzasadnione podstawy do przypuszczenia, że podatek nie zostanie wpłacony przez jego dostawcę. Takim podejrzanym czynnikiem, opisanym wprost przez projektodawców, ma być przede wszystkim cena kupowanego towaru niższa od jego wartości rynkowej. Projekt przewiduje domniemanie działania w złej wierze przez nabywcę, jeżeli cena odbiega od ceny rynkowej. Odpowiedzialność solidarna nabywcy będzie powstawać w przypadku zakupu towarów z grup wskazanych w projekcie - m.in. paliw silnikowych, oleju opałowego oraz stali. W przypadku wejścia tej regulacji, przedsiębiorcy nabywający paliwo na danej stacji benzynowej będą mogli być pociągnięci do odpowiedzialności, jeżeli stacja ta nie zapłaci podatku VAT.

Ministerialną propozycję krytykują jednak eksperci podatkowi, zarzucając jej przerzucanie na uczciwych podatników odpowiedzialności za niewydolne zwalczanie przestępczości podatkowej przez organy państwa.

"Eliminacja rzeczywistego problemu, którym są masowe oszustwa podatkowe dokonywane przez zorganizowane grupy przestępcze, jest dziś jednym z najważniejszych zadań stojących przed organami władzy, przed którym nie może się ona uchylać. Łatwiejsze jest oczywiście represjonowanie uczciwych podatników niż zwalczanie środowisk przestępczych." - krytykuje ministerialny projekt Instytut Studiów Podatkowych (ISP).

Uwolnienie nabywcy od solidarnej odpowiedzialności będzie - według propozycji fiskusa - wymagało wykazania przez niego, że dostawca rozliczył prawidłowo ten podatek na wszystkich etapach obrotu, co jest warunkiem praktycznie niemożliwym do spełnienia. Tak sformułowany przepis umożliwi fiskusowi obciążenie każdego uczciwego nabywcy za oszustwa dokonane przez kogo innego.

"Po wejściu w życie projektowanej nowelizacji każdy podatnik nabywający paliwo na stacjach benzynowych, w przypadku braku zapłaty podatku przez dostawcę, będzie mógł odpowiadać solidarnie za niewpłacony przez tę stację podatek, zwłaszcza gdy cena paliwa była niższa od średniej wartości rynkowej, cokolwiek to znaczy. Jest to rozwiązanie absurdalne. Miliony podatników po wejściu w życie tych przepisów mogą być pociągnięte do odpowiedzialności." – alarmuje ISP.

Projekt krytykuje również Związek Przedsiębiorców i Pracodawców, wzywając przedsiębiorców do "sprzeciwu wobec nieuczciwej, nieetycznej, wrogiej wobec obywateli regulacji".