Cesja wierzytelności a ulga na złe długi w VAT za 2013 r.

Przeczytaj także: Ulga na złe długi w 2013 r. z nowym VAT-ZD

Przykładowo, czy zawarcie umowy z firmą windykacyjną, ukierunkowanej na ściągnięcie wierzytelności uniemożliwia zastosowanie ulgi?

Konkretny przypadek
Przykładowo, spółka zdecydowała się na wszczęcie wobec swojego dłużnika (czynnego podatnika VAT) procedury ulgi na złe długi w stosunku do dostaw towarów dokonanych w 2011r. W zakresie należności wynikających z faktur dokumentujących te dostawy została zawarta umowa powierniczego przelewu wierzytelności. W grudniu upłynął 14-dniowy termin od otrzymania zawiadomienia przez dłużnika. Spółka otrzymała pismo od syndyka dłużnika, iż od 2012 roku jest on w upadłości i nie można zastosować ulgi na złe długi. Syndyk wskazał również, iż możliwość skorzystania z ulgi wyłącza także zawarcie umowy o przelewie wierzytelności. Czy taka sytuacja faktycznie wyłącza stosowanie tej ulgi?

Stare zasady
W przedstawionym przykładzie procedura ulgi na złe długi już została wszczęta, w związku z czym termin na uprawdopodobnienie nieściągalności wierzytelności minął w 2012r. Ma to o tyle znaczenie praktyczne, że od 2013r. zmieniły się zasady rozliczania ulgi na złe długi. Przyjmuje się, iż przepisy w nowym kształcie stosuje się, jeżeli 150-dniowy termin dotyczący uprawdopodobnienia nieściągalności wierzytelności upływa w 2013r. W przedmiotowym przypadku zatem zastosowanie znajdą reguły odnoszące się do ulgi na złe długi obowiązujące w 2012r.

W myśl zasad obowiązujących do końca ubiegłego roku, skorzystanie z ulgi jest możliwe pod warunkiem że m.in. dłużnik nie pozostaje w upadłości oraz że wierzytelności nie zostały zbyte.

Liczy się moment dostawy
W odniesieniu do warunku niepozostawania dłużnika w upadłości - przyjmuje się (w stanie prawnym obowiązującym do 31 grudnia 2012r.), iż warunek ten musi być spełniony na chwilę dokonania dostawy towaru lub wyświadczenia usługi. W momencie skorzystania z ulgi na złe długi dłużnik może być zatem w trakcie postępowania upadłościowego. Jeżeli więc dostawa towarów której dotyczy korekta podatku VAT została dokonana w okresie, gdy dłużnicy byli czynnymi podatnikami VAT, nie będącymi w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji, możliwe jest skorzystanie z ulgi na złe długi.

Przelew powierniczy to nie zbycie
Jeśli chodzi o drugi ze wspomnianych warunków (brak zbycia wierzytelności) przyjmuje się, iż chodzi o sytuację, w której następuje definitywne przeniesienie prawa do wierzytelności. W przypadku zaś powierniczego przelewu wierzytelności istotą tej czynności nie jest sprzedaż wierzytelności, lecz odpłatne świadczenie usługi ściągania długów. Zdaniem organów podatkowych, cesja zawarta na podstawie powierniczego przelewu wierzytelności nie oznacza ich zbycia, o ile z zawartej pomiędzy cedentem a firmą windykacyjną umowy wynika m.in., że ryzyko nieściągalności wierzytelności obciąża cedenta, w której ustalono czas obowiązywania umowy, po upływie którego przy braku skuteczności działań windykacyjnych wierzytelność wraca do pierwotnego wierzyciela (cedenta), firma windykacyjna nie dokona zapłaty aż do czasu ściągnięcia długu lub zbycia wierzytelności (tak wskazano m.in. w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 30 kwietnia 2009r., IBPP2/443-125/09/ICz).

Ważne też inne warunki
W przyjętym przykładzie na dzień dokonania dostaw towarów dłużnik nie był w stanie upadłości. Jednocześnie jest on czynnym podatnikami VAT. Warunek pierwszy można zatem uznać za spełniony.
Odnośnie warunku drugiego- umowa o przelewie wierzytelności może być traktowana jako umowa powierniczego przelewu wierzytelności jeżeli cesja ma charakter warunkowy tzn. jeżeli z umowy wynika m.in. iż w przypadku bezskuteczności egzekucji cesjonariusz będzie zobowiązany zwrócić spółce nieodzyskaną część należności. Zapis o przelewie zwrotnym powinien potwierdzić że umowa nie stanowi o odpłatnym zbyciu wierzytelności, gdyż nie przenosi w sposób trwały ich własności.

Uwzględniając powyższe, ani fakt, iż w przyjętym przykładzie dłużnik na chwilę obecną jest w stanie upadłości, ani to że w stosunku do wierzytelności względem tego dłużnika podpisano umowę powierniczego przelewu wierzytelności nie będzie przeszkodą do skorzystania z ulgi na złe długi. Należy jednak podkreślić, iż zastosowanie tej ulgi będzie możliwe pod warunkiem, że spełnione zostaną także pozostałe przesłanki wskazane w art. 89a ust. 2 ustawy VAT.