Odliczenia od podatku 2012: ubezpieczenie zdrowotne

Przeczytaj także: Odliczenia od podatku 2011: ubezpieczenie zdrowotne

Przedsiębiorca nie może natomiast odliczyć składek na ubezpieczenie zdrowotne, które płaci jako płatnik za swoich pracowników. Tutaj bowiem składki te finansuje pracownik ze swojej pensji. Jego wynagrodzenie brutto jest co miesiąc obniżane o należną składkę na ubezpieczenie zdrowotne, w związku z czym wynagrodzenie faktycznie wypłacane jest m.in. o wartość tych składek niższe.

Ponadto wartości składek na ubezpieczenie zdrowotne (nawet w części niepodlegającej odliczeniu od podatku) przedsiębiorca nie może zaliczyć w ciężar kosztów uzyskania przychodu.

---

Niezwykle istotne jest tutaj opłacenie składek. Jedynie takie bowiem podlegają odliczeniu. Warto w tym miejscu pamiętać, iż składki za dany miesiąc podlegają wpłacie do ZUS co do zasady w miesiącu następnym. Dla przykładu składkę na ubezpieczenie zdrowotne za styczeń danego roku ubezpieczony ma obowiązek uiścić do określonego dnia miesiąca lutego. Co za tym idzie, przy wypełnianiu zeznania PIT za 2012 rok podatnicy samodzielnie opłacający te składki odliczą je co do zasady za okres grudzień 2011 – listopad 2012.

Taka jest reguła ogólna, która nie zawsze ma zastosowanie. Przedsiębiorca może bowiem z jednej strony postanowić o wpłacaniu tychże składek w miesiącu, za który są one należne. Może także niekiedy uiszczać je z opóźnieniem (np. gdy zapomni je zapłacić na czas bądź nie ma środków finansowych na terminową zapłatę). Za każdym razem przy ustalaniu odliczenia od podatku należy jednak brać pod uwagę jedynie te składki, które zostały w danym roku podatkowym zapłacone.

Trochę inaczej jest w przypadku podatników, których z obowiązku płacenia składki wyręcza płatnik. Jak już bowiem podkreślono wyżej, ci mogą odliczyć składki przez niego pobrane w danym roku a nie wpłacone do ZUS. Odliczenia dokonują oni na podstawie otrzymanej informacji, jednakże pod warunkiem, że zawiera ona dane zgodne z rzeczywistością. Trzeba bowiem pamiętać, że jest to jedynie informacja, zaś za prawidłowość rozliczenia i tak odpowiada podatnik.

Odliczenie składek od różnych podatków

Z odliczenia składki zdrowotnej może skorzystać przedsiębiorca rozliczający się na zasadach ogólnych (PIT-36), podatkiem liniowym (PIT-36L), ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych (PIT-28) czy wreszcie kartą podatkową (PIT-16A).

Pracownik uwzględni płacone składki na ubezpieczenie zdrowotne w swoim rozliczeniu oznaczonym symbolem PIT-37 lub PIT-36 (jeżeli obok umowy o pracę występują także inne źródła przychodu powodujące obowiązek złożenia takiego formularza). Podobnie postąpi osoba zatrudniona w oparciu o umowę zlecenie czy o dzieło. Ci także bowiem podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym na zasadach ogólnych wg skali podatkowej.

Jak już podkreślono wyżej tytułów, z których należy płacić składkę na ubezpieczenie zdrowotne jest bardzo wiele. Niemniej składka ta płatna z danego tytułu może być wyższa, aniżeli obliczony z tego źródła przychodu podatek. Powyższe nie oznacza jednak, że ta część składki, której nie można odliczyć z uwagi na to, że podatek z danego źródła przychodu jest zbyt niski, przepada. Składkę tę można bowiem można wtedy odliczyć od innego źródła przychodu.

Przykładowo podatnik, który nie wykorzysta pełnego odliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne opłaconej od prowadzonej działalności gospodarczej opodatkowanej ryczałtem ewidencjonowanym (z tego tytułu składa zeznanie oznaczone symbolem PIT-28), może niewykorzystaną część składki odliczyć np. od podatku ustalonego od umowy o pracę czy też umowy o dzieło lub zlecenia zawartych poza prowadzoną firmą (wykazanych na formularzu PIT-37). Jedyne o czym należy pamiętać, to że tej samej składki nie można odliczyć kilka razy od podatku wykazanego w różnych zeznaniach podatkowych.

Gdy zabraknie podatku

W sytuacji, gdy obliczony podatek nie pozwoli na pełne odliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne, część tutaj niewykorzystania nie przechodzi na następny rok podatkowy, a przepada. Składka ta może bowiem pomniejszyć podatek dochodowy jedynie za ten rok, w którym została zapłacona. Ponadto, jak już podkreślono wyżej, nieodliczonej części składki nie można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu.

Składki zagraniczne

Przy sporządzaniu zeznania PIT za 2012 rok, od obliczonego podatku podatnik odliczyć może także składki zapłacone za granicą z własnych środków na obowiązkowe ubezpieczenia zdrowotne w innym niż Polska państwie Unii Europejskiej lub w innym państwie Europejskiego Obszaru Gospodarczego bądź w Konfederacji Szwajcarskiej. Niestety tutaj ustawodawca nałożył dodatkowe warunki. Otóż odliczenie to przysługuje, o ile:

• nie są to składki, których podstawą wymiaru jest dochód (przychód) zwolniony od podatku na podstawie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska,
• składka na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne zapłacona w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub w Konfederacji Szwajcarskiej nie została odliczona od dochodu (przychodu) albo podatku w tym państwie albo nie została odliczona w ramach odliczenia od dochodu składki na ubezpieczenie społeczne,
• istnieje podstawa prawna wynikająca z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, do uzyskania przez organ podatkowy informacji podatkowych od organu podatkowego państwa, w którym podatnik opłacał składki na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne

Oczywiście należy także zastosować ograniczenie do wysokości 7,75% podstawy obliczenia tych składek. Co za tym idzie, składki opłacane w wyższej wysokości nie będą mogły być odliczone w całości, zaś składki niższe będzie można odliczyć w wysokości faktycznie zapłaconej. Nieodliczonej części składki nie będzie także można zaliczyć w ciężar kosztów uzyskania przychodu.

Zwrot zapłaconych składek

Jeżeli podatnik otrzyma zwrot uprzednio zapłaconych składek, a te nie zostały odliczone od podatku – nie wpłyną na wysokość zobowiązania podatkowego w roku ich zwrotu. Jeżeli natomiast zwrócone składki podatnik uprzednio odliczył od podatku, w rozliczeniu za rok podatkowy, w którym miał miejsce ich zwrot, należy je doliczyć do podatku w wysokości kwoty uprzednio odliczonej.