Podatek akcyzowy: nadwyżka wyrobów węglowych

Przeczytaj także: WDT węgla zwolnione z akcyzy gdy dowód dostawy?

Selektywny charakter akcyzy
Podatek akcyzowy ma charakter selektywny i obciąża jedynie ściśle określony katalog wyrobów traktowanych jako akcyzowe. Dokonując czynności względem wyrobów akcyzowych należy pamiętać, iż za opodatkowane należy uznać tylko te działania, które stanowią przedmiot opodatkowania akcyzą określony w ustawie o podatku akcyzowym. Zakres czynności opodatkowanych akcyzą, w przypadku wyrobów węglowych, zawarty został w art. 9a ustawy o podatku akcyzowym.

Pamiętać należy, że objęcie z dniem 2 stycznia 2012 r. wyrobów węglowych akcyzą wiązało się z wprowadzeniem mocą art. 31 a ust. 2 ustawy o podatku akcyzowym szerokiego katalogu zwolnień dla zużycia wyrobów węglowych. Ze zwolnienia dla zużycia wyrobów węglowych korzystać można w szczególności w przypadku zużycia wyrobów węglowych do produkcji energii elektrycznej, ich zużycia przez gospodarstwa domowe czy też zakłady energochłonne.

Przyczyny zaistnienia nadwyżki
Wyroby węglowe stanowią specyficzny rodzaj wyrobów akcyzowych, co wynika m.in. ze sposobu organizacji obrotu tymi wyrobami. Co do zasady, transport węgla następuje odkrytymi środkami transportu, zaś magazynowanie ma miejsce na otwartym powietrzu, przez co wyroby te narażone są na oddziaływanie czynników atmosferycznych.

Oprócz samej specyfiki obrotu wyrobami węglowymi, bardzo istotna z punktu widzenia rozważań nad nadwyżkami wyrobów węglowych są ich właściwości, z którymi wiąże się możliwość zwiększania ich masy przez wchłanianie wody (co wynika z dużych właściwości higroskopijnych węgla). Wszystkie te elementy połączone razem powodują, iż powstawanie nadwyżki wyrobów węglowych, może następować samoczynnie, bez konieczności wystąpienia ingerencji podmiotów zewnętrznych. Inną z przyczyn, która może powodować zaistnienie nadwyżek wyrobów węglowych stanowią dopuszczalne błędy urządzeń pomiarowych, służących do ważenia wyrobów węglowych.

Jeżeli podmiot zużywający wyroby węglowe na cele objęte zwolnieniem nie dokonywał żadnych czynności które mogłyby skutkować powstaniem nadwyżki, należy przyjąć, iż nadwyżka jest wynikiem błędu związanego z pomiarem ich masy lub naturalnych procesów skutkujących zwiększeniem się masy wyrobów węglowych.

Postępowanie po stwierdzeniu nadwyżki
Uznać należy, iż samo powstanie nadwyżki wyrobów węglowych nie wiąże się z obowiązkiem rozliczenia podatku akcyzowego, gdyż zaistnienie nadwyżki nie stanowi żadnej z czynności będącej przedmiotem opodatkowania akcyzą, wskazanej w art. 9a ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym.

Jednocześnie, należy się tu odnieść do problemu zużycia przez podmiot korzystający ze zwolnienia od akcyzy zaistniałej nadwyżki wyrobów węglowych. W myśl art. 9a ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku akcyzowym, w przypadku wyrobów węglowych przedmiotem opodatkowania akcyzą jest użycie wyrobów węglowych do celów innych niż wskazane w art. 31a ust. 2. Przy czym za takie użycie uważa się: naruszenie warunków zwolnienia, jak również sprzedaż, dostawę wewnątrzwspólnotową albo eksport wyrobów węglowych przez podmiot korzystający ze zwolnienia, o którym mowa w art. 31a ust. 2, niebędący pośredniczącym podmiotem węglowym, zamiast użycia go do celów zwolnionych.

Brzmienie przywołanej regulacji prowadzi do wniosku, iż opodatkowane akcyzą winno być:

• użycie wyrobów węglowych do celów innych niż wskazane w art. 31a ust. 2 ustawy,
• użycie wyrobów węglowych z jednoczesnym naruszeniem warunków zwolnienia,
• sprzedaż, dostawa wewnątrzwspólnotowa albo eksport wyrobów węglowych przez podmiot korzystający ze zwolnienia, o którym mowa w art. 31a ust. 2 ustawy, niebędący pośredniczącym podmiotem węglowym, zamiast użycia go do celów zwolnionych.

Należy pamiętać, że podmioty korzystające ze zwolnienia wyrobów węglowych od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie na podstawie art. 31 a ust. 2 ustawy (z wyjątkiem podmiotów korzystających ze zwolnienia na podstawie art. 31 a ust. 2 pkt 3 ustawy) obowiązane są do prowadzenia ewidencji wyrobów węglowych objętych zwolnieniem (art. 31 a ust. 4 ustawy o podatku akcyzowym).

Co do zasady, wyroby węglowe, które nie zostały uwzględnione w ewidencji, jako niespełniające warunków korzystania ze zwolnienia, powinny zostać opodatkowane akcyzą.

Zdaniem Autora, w przypadku zużycia przez podmiot korzystający ze zwolnienia od akcyzy stwierdzonych w trakcie remanentu nadwyżek wyrobów węglowych, zgodnie z warunkami korzystania ze zwolnienia (czyli w przypadku zużycia ich do czynności objętych zwolnieniem od akcyzy i uwzględnieniu tych wyrobów w prowadzonej ewidencji wyrobów zwolnionych od akcyzy), podmiot zużywający nie będzie obowiązany do opodatkowania akcyzą zużycia tych wyrobów.

Na potwierdzenie powyższego można przytoczyć interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 2 października 2012 r. (sygn. IBPP4/443-282/12/LG) w której wyrażony został następujący pogląd: „W ocenie organu w sprawie opisanej we wniosku sam fakt posiadania nadwyżki wyrobu węglowego wynikającego z różnicy ilości (masy) wyrobu węglowego odebranego, a ilości (masy) wyroby węglowego sprzedanego i wykazanego w dokumencie dostawy przez sprzedawcę nie podlega opodatkowaniu akcyzą. Opodatkowaniu w trybie art. 9a ust. 1 pkt 1 będzie natomiast podlegało zużycie tych wyrobów do celów opałowych, tj. ich zużycie na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej. Zużycie to jednak u Wnioskodawcy korzysta ze zwolnienia na podstawie art. 31a ust. 2 pkt 5 i 9 ustawy, co wykazano już wcześniej. Powyższe oznacza zatem, iż Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do zapłaty podatku akcyzowego z tytułu dodatniej różnicy wagowej węgla stwierdzonej na skutek różnicy pomiędzy masą wykazaną w dokumencie dostawy przez kopalnię, a masą stwierdzoną przez Spółkę przy odbiorze wyrobów węglowych. Jednakże warunkiem braku opodatkowania przedmiotowej nadwyżki wyrobów węglowych odebranej przez Wnioskodawcę będzie jej zużycie na cele objęte zwolnieniem z zachowaniem warunków tego zwolnienia”.

Można zatem przyjąć, że w razie zużycia przez podmiot korzystający ze zwolnienia nadwyżki wyrobów węglowych w ramach czynności objętych zwolnieniem od akcyzy wskazanych w art. 31 a ust. 2 pkt 1-2 oraz pkt 4-9 ustawy nie będzie konieczna zapłata akcyzy od tych wyrobów węglowych pod warunkiem, że zużycie to będzie uwzględnione w prowadzonej ewidencji zużycia wyrobów węglowych.