Środek trwały: wartość początkowa a zużyte narzędzia

Przeczytaj także: Budynek na cudzym gruncie jako inwestycja w obcym środku trwałym?

Art. 22g ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mówi, że za wartością początkową środków trwałych wytworzonych we własnym zakresie jest koszt ich wytworzenia. Kosztem tym jest natomiast wartość, w cenie nabycia, zużytych do wytworzenia środków trwałych: rzeczowych składników majątku i wykorzystanych usług obcych, kosztów wynagrodzeń za prace wraz z pochodnymi i inne koszty dające się zaliczyć do wartości wytworzonych środków trwałych.

Do kosztu wytworzenia nie zalicza się jednak wartości własnej pracy podatnika, jego małżonka i małoletnich dzieci, kosztów ogólnych zarządu, kosztów sprzedaży oraz pozostałych kosztów operacyjnych i kosztów operacji finansowych, w szczególności odsetek od pożyczek (kredytów) i prowizji, z wyłączeniem odsetek i prowizji naliczonych do dnia przekazania środka trwałego do używania. Koszt wytworzenia koryguje się natomiast o różnice kursowe naliczone do dnia przekazania do używania danego środka trwałego.

O powyższym mówią art. 22g ust. 3 i 4 przytoczonej ustawy.

Jak nietrudno zauważyć, przepisy nie wskazują w sposób ścisły, jaki zakres kosztów składa się na wartość początkową wytwarzanego we własnym zakresie środka trwałego. To z kolei wywołuje trudności interpretacyjne oraz sprawia, że kwalifikacja ponoszonych wydatków do wartości początkowej środka trwałego jest różna w zależności od zaistniałej sytuacji.

Przytoczone przepisy ustawy o podatku dochodowym mówią jednak, że do kosztu wytworzenia zalicza się przede wszystkim zużyte do wytworzenia środka trwałego rzeczowe składniki majątku w cenie ich nabycia. Chodzi tutaj przede wszystkim o różnego rodzaju materiały zużyte przy budowie nowego składnika majątku.

Problem powstaje w przypadku narzędzi. Te bowiem co do zasady służą także innym czynnościom, aniżeli wytworzenie środka trwałego, jednak część z nich zużywa się całkowicie w procesie jego wytworzenia. Czy zatem ich wartość także należy wliczyć do wartości początkowej nowego składnika majątku?

Jeżeli dane narzędzia w całości zużywają się w trakcie budowy danego składnika majątku, należy uznać, że koszt ich zakupu powinien powiększyć wartość początkową środka trwałego. Tyczy się to np. elektrod spawalniczych czy tarcz szlifierskich. Podobnie należy postąpić z wydatkami na wynajem obcych narzędzi i urządzeń wykorzystywanych jedynie przy budowie nowego składnika majątku (np. wypożyczenie agregatu dostarczającego prąd niezbędny bo budowy składnika majątku, rusztowań, elektronarzędzi, osuszaczy, nagrzewnic itp.).

Jeżeli jednak dane narzędzia (np. elektronarzędzia, spawarki, maszyny i urządzenia budowlane) mogą być wykorzystywane także po zakończonej inwestycji, tudzież w trakcie jej trwania służyły także innym celom, aniżeli wytworzenie środka trwałego, kosztu ich zakupu nie należy doliczać do jego wartości początkowej. W takim przypadku trudno bowiem uznać, że zostały one zużyte do wytworzenia konkretnego składnika majątku. Podatnik winien uznać je za odrębne składniki majątku (w tym, za środki trwałe, jeżeli spełniają ich definicję) i odpowiednio rozliczyć w kosztach uzyskania przychodu (bezpośrednio bądź poprzez odpisy amortyzacyjne).