Usługi transportowe: faktura VAT i kurs waluty

Przeczytaj także: Umowne okresy rozliczeniowe usług: kursy walut obcych w VAT

Rozpatrzmy następującą sytuację: Do tej pory firma transportowa świadczyła swoje usługi jedynie na rzecz kontrahentów Polskich. Wykonywane usługi zatem podlegały opodatkowaniu w Polsce. Faktury za świadczone usługi były wystawiane po kilku dniach od ich wykonania, zaś płatności spływały po około miesiącu czasu od otrzymania faktury przez nabywcę. Obecnie zleceniodawcą jest zagraniczna firma. Czy do takiej usługi można zastosować te same zasady, co w przypadku sprzedaży krajowej? Jaki kurs euro przyjąć tutaj do przeliczenia faktury na złote polskie?

W przypadku, gdy miejscem opodatkowania usług transportowych jest Polska, obowiązek podatkowy z tego tytułu powstaje z chwilą otrzymania zapłaty, nie później jednak niż 30. dnia od ich wykonania. Fakturę VAT wystawia się tutaj natomiast nie później niż z chwilą powstania obowiązku podatkowego i nie wcześniej, aniżeli na 30 dni przed powstaniem tego obowiązku.

W związku z powyższym, jeżeli zapłata za usługę transportową następowała po upływie ponad miesiąca od jej wykonania, obowiązek podatkowy od niej powstaje 30. dnia od dnia jej wykonania. Jednocześnie fakturę VAT podatnik winien wystawić najwcześniej w dniu wykonania usługi a najpóźniej 30. dnia od tego terminu.

Trzeba jednak pamiętać, że miejsce opodatkowania usług transportu towarów zależy od tego, gdzie nabywca (będący podatnikiem) ma siedzibę (tudzież stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej). Powyższe zasady mają zatem zastosowanie w przypadku usług świadczonych na rzecz kontrahentów krajowych.

Jeżeli natomiast zleceniodawcą jest firma zagraniczna, miejscem świadczenia (opodatkowania) wykonywanej na jej rzecz usługi transportowej będzie kraj jej siedziby. Obowiązek podatkowy w takim przypadku powstaje w dniu wykonania usługi, a jeżeli wcześniej kontrahent dokonał zapłaty, to w dniu jej otrzymania (art. 109 ust. 3a w zw. z art. 28b i art. 19 ust. 19a-19b ustawy o VAT).

Co się z kolei tyczy terminu wystawienia faktury VAT dla takich usług, ten co do zasady jest taki sam, jak w przypadku krajowych usług transportowych (jest to ten sam przepis w rozporządzeniu w sprawie wystawiania faktur). Nie oznacza to jednak, że w przypadku otrzymania prze usługodawcę zapłaty po upływie przeszło miesiąca czasu od wykonania usługi, ten może wystawić fakturę kilka, czy tez kilkanaście dni po wykonaniu usługi.

O ile bowiem w dalszym ciągu fakturę taką należy wystawić nie później niż w dniu powstania obowiązku podatkowego i nie wcześniej niż 30. dnia przed powstaniem tego obowiązku, tak obowiązek ten powstaje najpóźniej w dniu wykonania usługi transportowej na rzecz zagranicznego kontrahenta. Tym samym dzień wykonania takiej usługi jest jednocześnie ostatnim dniem na wystawienie faktury. Jeżeli faktura zostanie wystawiona później, będzie uznana za wystawioną po obowiązującym terminie.

Z reguły faktury dokumentujące transakcje z zagranicznymi kontrahentami są wyrażone w walutach obcych (głównie euro). Co za tym idzie, konieczne jest przeliczenie takich wartości na złote polskie. Dokonuje się tego po średnim kursie NBP danej waluty z dnia poprzedzającego dzień powstania obowiązku podatkowego (czyli w tym przypadku z dnia poprzedzającego wykonanie usługi). Jeżeli jednak wcześniej została wystawiona zgodnie z prawem faktura, należy zastosować średni kurs NBP danej waluty z dnia poprzedzającego dzień jej wystawienia. Z kolei w sytuacji, gdy z różnych względów faktura zostanie wystawiona po czasie, do przeliczenia wartości w walucie obcej na złote polskie właściwy będzie także kurs z dnia poprzedzającego dzień powstania obowiązku podatkowego (a więc wykonania usługi).

Uwaga na wyjątek
Zgodnie z art. 28f ust. 1a pkt 2 ustawy o VAT miejscem świadczenia usług transportu towarów na rzecz podatnika posiadającego na terytorium państwa trzeciego siedzibę działalności gospodarczej, stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, dla którego są świadczone te usługi, a w przypadku braku takiej siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej posiadającego na terytorium państwa trzeciego stałe miejsce zamieszkania albo zwykłe miejsce pobytu, jeżeli transport ten jest wykonywany w całości na terytorium Polski, jest terytorium Polski. W takim przypadku obowiązek podatkowy (i zasady wystawiania faktur) powstaje tutaj na takich samych zasadach, jak w obrocie krajowym.