Nielegalny pobyt w Polsce: praca a koszty firmy

Przeczytaj także: Składki ZUS za pracowników jako koszty podatkowe

21 lipca 2012 r. weszła w życie ustawa z dnia 15 czerwca 2012 r. o skutkach powierzania wykonywania pracy cudzoziemcom przebywającym wbrew przepisom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 20102 r. poz. 769).

Ustawa ta określa:

1. sankcje dla podmiotów powierzających wykonywanie pracy cudzoziemcowi przebywającemu bez ważnego dokumentu uprawniającego do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2. zasady dochodzenia roszczeń z tytułu wynagrodzenia i związanych z nim świadczeń przez cudzoziemca przebywającego bez ważnego dokumentu uprawniającego do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Za cudzoziemca należy tutaj rozumieć każdą osobę niebędącą:

1. obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej;
2. obywatelem państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym;
3. obywatelem Konfederacji Szwajcarskiej;
4. członkiem rodziny cudzoziemców, o których mowa w pkt 1-3, który do nich dołącza lub z nimi przebywa.

Wspomniana wyżej ustawa mówi m.in. że podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi jest obowiązany żądać od cudzoziemca przedstawienia przed rozpoczęciem pracy ważnego dokumentu uprawniającego do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i przechowywać kopię tego dokumentu przez cały okres wykonywania pracy przez cudzoziemca.

Pracodawca, który powierzył cudzoziemcowi przebywającemu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bez ważnego dokumentu uprawniającego do pobytu, wykonywanie pracy, jest zobowiązany do wypłaty temu cudzoziemcowi wynagrodzenia i związanych z nim świadczeń.

Powierzenie pracy cudzoziemcowi przebywającemu w Polsce bez ważnego dokumentu uprawniającego do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest jednak przede wszystkim narażone na sankcje karne (w tym nawet pozbawienia wolności do lat 3).

Zatrudnienie takiego cudzoziemca jest przy tym bardzo niekorzystne podatkowo. Wskazana ustawa znowelizowała bowiem także ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych (dodany art. 23 ust. 1 pkt 55b) oraz ustawę o podatku dochodowym od osób prawnych (dodany art. 16 ust. 1 pkt 57b). W przepisach tych ustawodawca wskazał, że nie można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu:

• należnych, wypłaconych, dokonanych lub postawionych do dyspozycji wypłat, świadczeń oraz innych należności z tytułów określonych w art. 12 ust. 1 (m.in. umowa o prace) i art. 13 pkt 2, 5 i 7-9 (działalność wykonywana osobiście) updof cudzoziemcowi, który w okresie świadczenia pracy lub wykonywania osobiście działalności na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nie posiadał ważnego, wymaganego na podstawie odrębnych przepisów, dokumentu uprawniającego do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz
• składek z tytułu tych należności w części finansowanej przez płatnika składek oraz zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego wypłacanych przez zakład pracy temu cudzoziemcowi