Usługi doradztwa w kosztach podatkowych firmy

Przeczytaj także: Samochód używany jako towar handlowy w księdze podatkowej

Koszty tego rodzaju usług nie są wykluczone z kosztów uzyskania przychodów na mocy art. 23 updof i odpowiednio art. 16 ust. 1 updop. Podatnicy mogą więc ujmować je w rachunku podatkowym. Konieczne jest jednak wykazanie związku między ponoszonymi kosztami oraz prowadzoną działalnością gospodarczą i osiąganymi z niej przychodami. W rozumieniu art. 22 ust. 1 updof i art. 15 ust. 1 updop, kosztami uzyskania przychodów są bowiem koszty poniesione w celu uzyskania przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.

Wątpliwości dotyczące prawidłowości ujęcia kosztów usług doradztwa w kosztach podatkowych wiążą się zwykle z określeniem celu ich poniesienia, momentu potrącenia i właściwego udokumentowania.

Pozyskiwanie kapitału
Problem zaliczania do kosztów podatkowych wydatków za usługi doradztwa nabyte przy okazji podejmowania działań zmierzających do pozyskania kapitału poprzez emisję akcji znalazł korzystne dla podatników rozstrzygnięcie w uchwale siedmiu sędziów NSA z 24 stycznia 2011 r., sygn. akt II FPS 6/10.

W uchwale tej Sąd stwierdził, że: "(…) tylko wydatki związane z emisją nowych akcji, bez których nie jest możliwe podwyższenie przez spółkę akcyjną kapitału zakładowego, nie są kosztami uzyskania przychodów, stosownie do art. 12 ust. 4 pkt 4 oraz art. 7 ust. 1 i 2 w związku z art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p. (…) Pozostałe wydatki stanowiąc koszty ogólne funkcjonowania spółki kapitałowej stanowią zgodnie z art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p. koszty uzyskania przychodów". W rezultacie wydatki na nabycie usług, które pośrednio wiążą się z emisją akcji, jako typowe koszty związane z ogólnym funkcjonowaniem spółki, można zaliczać do kosztów uzyskania przychodów.

Warto zwrócić uwagę, że w okresie po zapadnięciu tej uchwały, niektóre sądy administracyjne orzekały odmiennie w kwestii dopuszczalności uznania za koszty podatkowe kosztów doradztwa związanego z procesem podwyższenia kapitału (por. wyrok NSA z 6 marca 2012 r., sygn. akt II FSK 1470/10 - orzeczenie prawomocne oraz wyrok WSA w Szczecinie z 21 września 2011 r., sygn. akt I SA/Sz 1641/10 - orzeczenie nieprawomocne).

Ubieganie się o fundusze unijne
Podatnicy często nabywają usługi firm doradczych, gdy potrzebują pomocy w uzyskaniu dofinansowania ze środków unijnych. Pomoc specjalistyczna polega m.in. na wyszukaniu odpowiedniego programu finansowego, opracowaniu niezbędnej dokumentacji, w tym wniosku o przyznanie dofinansowania.

Organy podatkowe oraz sądy administracyjne z reguły uznają, że działania podejmowane w celu otrzymania dofinansowania ze środków unijnych służą ogólnemu rozwojowi firm, a jednocześnie stanowią działania w celu zabezpieczenia działalności gospodarczej jako źródła przychodów podatników. Z tych względów koszty usług doradczych związanych z pozyskaniem dofinansowania mogą być ujmowane bezpośrednio w kosztach uzyskania przychodów w dacie ich poniesienia, nawet wtedy, gdy dofinansowanie nie zostanie przyznane (por. interpretacje indywidualne Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 10 maja 2012 r., nr IPTPB3/423-63/12-2/GG i z 28 października 2011 r., nr IPTPB3/423-166/11-2/KJ oraz Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 22 czerwca 2011 r., nr ILPB4/423-101/11-2/ŁM, a także wyrok WSA w Warszawie z 26 maja 2009 r., sygn. akt III SA/Wa 371/09).

Uwzględnienie kosztów doradztwa bezpośrednio w kosztach podatkowych dotyczy również sytuacji, gdy pomoc wyspecjalizowanej firmy służy pozyskaniu środków na sfinansowanie inwestycji polegających np. na zakupie lub wytworzeniu środków trwałych. Wspomnianych kosztów nie należy bowiem ujmować do wartości początkowej tych składników majątku (por. interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 8 grudnia 2010 r., nr IPPB1/415-888/10-2/MT).

Ujęcie w rachunku podatkowym pełnej kwoty kosztów doradztwa jest jednak możliwe, gdy podatnicy ponoszą je z własnych środków i jednocześnie nie przysługuje im zwrot tych kosztów. Natomiast, jeżeli koszty usług doradczych stanowią tzw. wydatki kwalifikowane, to zgodnie z oceną organów podatkowych, nie należy ujmować ich do kosztów podatkowych w takiej części, w jakiej w razie przyznania dofinansowania podatnicy otrzymają ich zwrot (por. interpretacje indywidualne Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 7 kwietnia 2011 r., nr IBPBI/2/423-64/11/JD oraz Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 6 sierpnia 2010 r., nr ITPB3/423-258/10/PS). Wykluczenie tej części wydatków z kosztów podatkowych następuje na podstawie m.in. art. 23 ust. 1 pkt 56 updof i odpowiednio art. 16 ust. 1 pkt 58 updop.