Podatek dochodowy: dział spadku i sprzedaż nieruchomości

Przeczytaj także: 2012 r. bez 10% podatku od sprzedaży nieruchomości

Najprościej mówiąc, z obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego mamy do czynienia w sytuacji, gdy nieruchomość została sprzedana przed upływem pięciu lat kalendarzowych od daty jej nabycia. Kluczowe jest, iż pięć lat należy liczyć od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie nieruchomości. Po tym okresie ustaje obowiązek podatkowy w związku ze sprzedażą nieruchomości.

Analogiczny obowiązek podatkowy powstaje w związku ze sprzedażą nieruchomości nabytej w drodze dziedziczenia. Po okresie pięcioletnim taką nieruchomość można sprzedać i uniknąć podatku dochodowego. Sytuacja jest bardziej skomplikowana wówczas, gdy kilka osób nabyło spadek (w skład, którego wchodzi nieruchomość) i nie został od razu przeprowadzony dział spadku, a dokonano tego w okresie późniejszym.

Gwoli przypomnienia, „nabycie spadku” jest to zdarzenie prawne, które dochodzi do skutku z momentem otwarcia spadku (otwarcie spadku następuje z chwilą śmierci spadkodawcy). W momencie nabycia spadku (niezależnie, czy to w drodze postanowienia sądu, czy aktu dziedziczenia sporządzonego przez notariusza) powstaje wspólność ustawowa. Natomiast „dział spadku” to pojęcie prawne oznaczające podział majątku (wchodzącego w skład spadku) pomiędzy poszczególnych spadkobierców. Z dokonaniem działu spadku ustaje współwłasność jaka powstaje w wyniku nabycia spadku przez kilku spadkobierców. Warto zaznaczyć, iż nie ma obowiązku dokonania działu a może być on dokonany na drodze umowy lub na drodze postępowania sądowego.

Wracając do rozważań, do dnia 18 października 2012 roku nie było jednoznacznej odpowiedzi, czy upływ terminu pięcioletniego (skutkujący brakiem obowiązku zapłaty podatku dochodowego od sprzedaży nieruchomości) należy liczyć od dnia nabycia spadku, czy od dnia dokonania działu spadku.

Minister Finansów stał na stanowisku, iż liczy się moment działu spadku. Dla wielu osób było to bardzo niekorzystne stanowisko, biorąc pod uwagę, że dział spadku często dokonywany był na niedługo przed sprzedażą nieruchomości. W takiej sytuacji osoby te podlegały obowiązkowi zapłaty podatku dochodowego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu wyrokiem z dnia 18 października 2012 roku (sygn. akt I SA/Po 553/12) orzekł, iż sprzedaż nieruchomości po upływie pięciu lat od nabycia spadku, który nie jest równoznaczny z dokonaniem działu spadku, jest wolna od podatku dochodowego. Sad Sąd stanął na stanowisku, iż dział spadku jest czynnością wtórną do nabycia spadku – bez nabycia spadku nie można dokonać jego podziału. W związku z czym cały przychód uzyskany ze sprzedaży części nieruchomości otrzymanej w wyniku działu spadku jest zwolniony z podatku dochodowego (oczywiście w przypadku gdy sprzedaż części nieruchomości nastąpiła później niż pięć lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie spadku).

Należy bardzo pozytywnie ocenić zapadły, nieprawomocny jeszcze wyrok WSA z dnia 18 października 2012 roku, ponieważ słusznie potwierdza, iż dział spadku jest tylko czynnością wtórną do nabycia spadku.

Marcin Zadrożny, Aplikant adwokacki