Podatek VAT: miejsce opodatkowania WNT

Przeczytaj także: WNT towaru: spóźniony transport a rozliczenie VAT

Przypomnijmy, zgodnie z art. 11 ustawy o VAT wewnątrzwspólnotowym nabyciem towarów (dalej WNT) za wynagrodzeniem jest przemieszczenie towarów przez podatnika podatku od wartości dodanej lub na jego rzecz, należących do tego podatnika, z terytorium państwa członkowskiego innego niż terytorium kraju na terytorium kraju, jeżeli towary te zostały przez tego podatnika na terytorium tego innego państwa członkowskiego w ramach prowadzonego przez niego przedsiębiorstwa wytworzone, wydobyte, nabyte, w tym również w ramach wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, albo zaimportowane, i towary te mają służyć działalności gospodarczej podatnika.

Miejsce świadczenia przy WNT zostało natomiast określone w art. 25 ustawy o VAT. Zgodnie z jego ust. 1 WNT uznaje się za dokonane na terytorium państwa członkowskiego, na którym znajdują się towary w momencie zakończenia ich wysyłki lub transportu i tu też podlegają opodatkowaniu.

Co za tym idzie, jeżeli przykładowo niemiecki kontrahent dokonał dostawy towarów na rzecz polskiego podatnika (zarejestrowanego na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych), wskutek której to dostawy towary zostały przemieszczone z Niemiec do Polski, polski przedsiębiorca z tego tytułu winien rozpoznać WNT i w Polsce transakcję tę opodatkować wg właściwej krajowej stawki podatku VAT.

Od zasady tej ustawodawca przewidział jednak pewien wyjątek określony w art. 25 ust. 2 ustawy o VAT. Otóż w przypadku gdy nabywca towarów przy wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów podał numer VAT UE przyznany mu przez dane państwo członkowskie dla celów transakcji wewnątrzwspólnotowych inne niż państwo członkowskie, na którym towary znajdują się w momencie zakończenia ich wysyłki lub transportu, wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów uznaje się za dokonane również na terytorium tego państwa członkowskiego, chyba że nabywca udowodni, że wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów:

1. zostało opodatkowane na terytorium państwa członkowskiego, na którym towary znajdują się w momencie zakończenia ich wysyłki lub transportu, lub
2. zostało uznane za opodatkowane na terytorium państwa członkowskiego, na którym towary znajdują się w momencie zakończenia ich wysyłki lub transportu, ze względu na zastosowanie procedury uproszczonej w wewnątrzwspólnotowej transakcji trójstronnej.

Tym samym uwzględniając powyższe przepisy (zarówno art. 25 ust. 1 jak i ust. 2 ustawy), jeżeli przykładowo niemiecki kontrahent dokonał na rzecz polskiego podatnika, posługującego się polskim numerem VAT UE dostawy towarów z Niemiec do Holandii, miejscem opodatkowania z tytułu WNT będzie tutaj zarówno Holandia, tj. kraj, w którym towary znajdują się w chwili zakończenia transportu/wysyłki oraz Polska, czyli kraj, który nadał nabywcy numer identyfikacyjny. Jednakże w przypadku, gdy nabywca udowodni, że nabycie towarów zostało opodatkowane na terytorium Holandii (tj. państwa, na którym zakończył się transport/wysyłka towarów), transakcja ta nie będzie podlegała opodatkowaniu w Polsce.

Warto przy tym także pamiętać, iż obowiązek rozliczenia WNT ciąży na nabywcy - podatniku bez względu na to, czy zarejestrował się on na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych. Wskazuje na to art. 26 ust. 1 pkt 2 ustawy. Niestety w takich przypadkach nabywca musi liczyć się z tym, iż sprzedawca doliczy do ceny także wartość podatku od wartości dodanej, jako że nie otrzyma od nabywcy numeru VAT unijnego. Nabywca będzie tutaj zobowiązany do rozliczenia podatku w kraju od wartości brutto (czyli uwzględniającej unijny podatek od wartości dodanej).
Reguła ta nie ma zastosowania jedynie wówczas, gdy nabywca dla wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów podał numer przyznany mu na potrzeby tych transakcji na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju, o ile miejsce zakończenia wysyłki lub transportu towarów nie znajduje się na terytorium kraju (a więc Polski).